محله جماران؛ محله‌ای با آب و هوای کوهستانی و اهمیت تاریخی

محله جماران از محله‌های خوش آب و هوا و سرسبز شمال شرق تهران است.

این محله سال‌های متوالی محل سکونت آیت‌الله خمینی، رهبر انقلاب بود و به واسطه این حضور منطقه‌ای بااهمیت و تاریخی است.

در حال حاضر منزل امام خمینی و حسینیه جماران در این منطقه به عنوان موزه و مکانی تاریخی مورد بازدید قرار می‌گیرد.

محله جماران به خاطر نزدیکی به میدان تجریش از موقعیت دسترسی خوبی برخوردار است و ساکنان این محله از امکانات شهری مناسبی برخوردارند.

در این نوشته با نیک بوم در این محله مرغوب تهران همراه باشید.

محله جماران کجاست؟

محله جماران یکی از محله‌های شمال شرق تهران و در کوهپایه البرز با آب و هوای خنک و پاکیزه کوهستانی ارتفاعات است.

این محله بخشی از منطقه شمیرانات و جزو منطقه یک شهرداری تهران است.

در منطقه یک شهرداری تهران است و یکی از قدیمی‌ترین و محله‌های شمال شهر بشمار می‌رود.

جماران سال‌ها محل سکونت بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران بوده و به همین دلیل از اهیمت سیاسی بالایی برخوردار است.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هم از سال 1358 تا زمان وفات یعنی دی ماه 1395 در این محله و در همسایگی منزل سید روح الله خمینی زندگی می کردند.

محله جماران از سمت شمال به منطقه حصارک تهران از غرب به منظریه، از جنوب به محله دزاشیب و کامرانیه

و از سمت غرب به محله امامزاده قاسم محدود می‌شود.

خیابانهای خیابان یاسر، جماران، فیضیه و صادقی قمی از جمله خیابان‌های اصلی این محله هستند.

دسترسی محله جماران

محله جماران در منتهی الیه شمال تهران واقع شده و با مناطق مرکزی و جنوب تهران فاصله زیادی دارد، اما به دلیل نزدیکی به میدان اصلی و پرتردد تجریش دسترسی خوبی به وسایل حمل و نقل عمومی و شاهراه‌های ارتباطی تهران دارد.

اهالی محله جماران با استفاده از خط اتوبس جماران تا تجریش و تاکسی‌های خطی با رسیدن به میدان تجریش به ایستگاه متروی تجریش و پایانه‌های تاکسی تمامی مناطق تهران و ایستگاه اتوبوس تندرو دسترسی پیدا می‌کنند.

خط اتوبوس 219 میدان جماران- تجریش، از مسیر خیابان جماران آغاز و سپس خیابان باهنر، میدان قدس، خیابان شهرداری و در نهایت به میدان تجریش می‌رسد.

نزديك ترين پمپ بنزين نزديك به اين محله، پمپ بنزين نياوران است.

این محله هیچ محدودیت ترافیکی و تردد ندارد و در محدود طرح و ترافیک و زوج و فرد واقع نشده است.

پیشینه محله جماران

محله جماران براساس اسناد تاریخی تهران، روستایی خوش آب و هوا در شمال تهران به نام «جاموران» بوده.

دو درخت چنار تنومند و کهنسال که عمر يكي از درخت‌ها به بيش از 8 هزارسال می رسد، نماد قدمت این محله هستند.

درباره نامگذاری این محله روایت شده که در گذشته این منطقه پر از مار بوده و مارگیران برای گرفتن مار به این محله می آمده‌اند؛ به همین مناسبت ایم محله «جمع ماران» بوده است که به زبان محاوره شده جماران.

یک روایت دیگر هم هست که می‌گوید واژه جَمَر به معنی سنگ بزرگ است و چون در این محله سنگ‌های بزرگی بوده به این اسم نامگذاری شده.

به هر حال جماران محله‌ای قدیمی در تهران است که با وجود خانه های كاهگلی با سقف‌های چوبي و كوچه پس کوچه‌های باریک، این قدمت را می‌شود به چشم دید که همچنان ردپایش باقی مانده است.

در دوران قاجار، جماران روستایی سرسبز و با صفا با اهالی کشاورز و باغدار بوده که در نزدیکی امامزاده صالح روزگار می‌گذرانیده‌اند.

در آن دوران روستای کوچک جماران در کوهپایه البرز با دو درخت چنار کهنسال حول مسجد جماران و قنات شکل گرفت.

بعد از وقوع انقلاب و نقل مکان رهبر جمهوری اسلامی به این منطقه برای سکونت، این روستای کوچک شهرت جهانی پیدا کرد.

روستای جماران که در گذشته مجموعه‌ای از باغ‌های میوه سرسبز و پر از دار و درخت بوده با شیوع شهرنشینی کم کم تبدیل به محله‌ای متشکل از مجتمع‌های مسکونی شیک و لوکس شد.

اهمیت تاریخی محله جماران

محله جماران از سال 1359 تا زمان رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی محله سکونت ایشان بود.

به همین دلیل این محله دارای اهمیتی تاریخی است و در حال حاضر منزل امام و حسینیه جمران جزو مناطق مهم این محله به شمار می‌روند.

منزل امام خمینی

خانه محل سکونت سال‌های متوالی آیت الله خمینی مهم‌ترین شاخص محله جماران است.

این خانه که پشت حسینیه جماران قرار دارد، در حال حاضر تبدیل به موزه شده و پذیرای بازدیدکنندگان است.

این خانه 300 متر وسعت دارد که 150 متر آن خانه و 150 متر دیگر حیاط است.

طبقه همکف خانه دارای 2 اتاق، یک راهروی باریک، سرویس بهداشتی و آشپزخانه است.

این خانه توسط آیت الله امامی جمارانی سال 1359 به آیت الله خمینی با اجاره ماهانه حدود 8هزار تومان اجاره داده شد.

حسینیه جماران

حسینیه جماران، ساختمانی 800 متری در دو طبقه است که در سال 1232توسط سید ابراهیم جمارانی ساخته و وقف می‌شود.

این حسینیه در سال ۱۳۵۵ توسط اهالی بازسازی و در سال ۱۳۵۸، از طرف سید مهدی امام‌جمارانی در اختیار سید روح‌الله خمینی قرار می‌گیرد.

خانه موزه هاشمی رفسنجانی

خانه موزه هاشمی رفسنجانی از سال 1360 منزل مسکونی آیت الله هاشمی رفسنجانی و خانواده ایشان و در همسایگی امام بوده است.

این خانه در حال حاضر به همان شکل و با حفظ تمام اسباب و اثاثیه ، حتی وسایل آشپزخانه، تبدیل به موزه شده و در معرض دید بازدیدکنندگان است.

موزه جنب حسینیه جماران قرار دارد.

مسجدجامع جماران

مسجد جامع جماران در حدود چهل سال محل برگزاری نماز جماعات و مراسم مذهبی اهالی محله بود.

در سال 1384 به پیشنهاد حاج تقی منایی زمین کنار مسجد جماران توسط آیت الله امام جمارانی خردیاری و کار توسعه و ساخت مسجد شروع شد.

مسجد در مراسم عید سعید فطر سال ۱۳۸۸ افتتاح شد.

در این مسجد وعده های نماز جماعت صبح و ظهر و شب به امامت حاج آقا قبادی و حاج آقا جمارانی برگزار می شود .

مسجد جامع جماران در خیابان شهید باهنر (نیاوران)، جماران، کوچه نیایش واقع شده است.

 فرهنگسرای امام(ره)

فرهنگسرای امام در سال 93 با هدف معرفی اندیشه‌های امام خمینی (ره) با تغییر کاربری باغ قدیمی و زیبای امیرسلیمانی جماران افتتاح شد.

برگزاری کارگاه های هنری با موضوعات مرتبط با امام و رهبری، ایجاد کانون های فرهنگی و هنری و مطالعاتی با همین موضوع، حمایت از تولیدات فاخر فرهنگی و هنری و برگزاری انواع برنامه های مشترک با مراکز و موسسات مرتبط با انقلاب اسلامی و رهبری از برنامه های این فرهنگسرا است.

محوطه سرسبز باغ امیرسلیمانی یا فرهنگسرای امام (ره) با آبنما، باغ گل و درختان میوه؛ درکنار فعالیت‌ها وخدمات فرهنگی هنری و آموزشی محیط آرام و دلنشینی را برای ساکنان محله قدیمی جماران فراهم کرده است.

این فرهنگسرا در نیاوران، خیابان امیرسلیمانی قرار دارد.

سرای محله جماران باغ خسروشاهی

سرای محله جماران دریکی از باغ‌های قدیمی این محله به نام باغ «علی خسروشاهی» برپا شده است. مالک این باغ، علی خسروشاهی، بنیانگذار گروه صنعتی  مینو  بوده است.

در میان باغ خسروشاهی عمارت 2طبقه‌ای قرار دارد که در حال حاضر به عنوان سرای محله جماران پذیرای شهروندان است.

باشگاه ورزشی بانوان و آمفی تیاتر از جمله قسمت‌های سرای محله است.

جالب است بدانید که در کوچکی از انتهای حسینیه جماران و بیت حضرت امام(ره) به این باغ باز می‌شود.

زمانی که امام خمینی(ره) به دلیل مسائل امنیتی نمی‌توانستند در کوچه و خیابان قدم بزنند با توجه به توصیه دکترشان که هر صبح باید 20دقیقه پیاده‌روی می‌کردند خسروشاهی این باغ را در اختیار امام(ره) قرار داده بود تا ایشان بتوانند در این باغ قدم بزنند.

سرای محله جماران، درخیابان باهنر، خیابان یاسر، خیابان حسنی کیا قرار دارد.

امکانات شهری و مراکز خرید محله جماران

محله جماران دارای مراکز خرید و فروشگاه‌های مختلف در داخل بافت محله است و شهروندان این منطقه برای خرید نیازی به خروج از محله ندارند.

نزدیکی این محله به میدان و محله تجریش هم به دسترسی اهالی به مراکز خرید کمک می‌کند.

مرکز خرید جم سنتر

مرکز خرید ۱۵ طبقه ای  جم سنتر یکی از مجتمع‌های تجاری مجلل تهران با حال و هوای رنگارنگ کودکانه است که در محله جماران و دسترس اهالی این منطقه قرار دارد.

فروشگاه سیسمونی و سرویس خواب، لباس بچگانه و نوزاد، آرایشگاه تخصصی کودکان، غرفه پاستیل، لباس بچگانه و نوزاد، غرفه اسباب‌بازی، بدلیجات، ساعت، فروشگاه لوازم جشن، آمفی تئاتر و بازی‌های فکری از جمله امکانات این مجتمع است.

در طبقه ۱۲ جم سنتر یک باشگاه‌ها ورزشی مجلل با امکانات وان شیر، حمام ترکی، سونا خشک و بخار، بوفه، رختکن و کمد ویژه، سالن اسپا، جکوزی، آبشار یخ، آرایشگاه، رخت‌شورخانه ویژه، کلاس تی‌آرایکس، پیست اختصاصی کراس فیت، سالن بدنسازی، سالن آرایش، مزون لباس و کلینیک پوست و زیبایی قرار دارد.

جم سنتر جماران در خیابان نیاوران، خیابان جماران، نبش برادران سبزی است.

بیمارستان فوق تخصصی قلب جماران

بیمارستان قلب جماران یکی از مراکز درمانی مهم تهران است که در منطقه جماران قرار دارد.

بیمارستان فوق تخصصی قلب بقیه الله(عج) که در ابتدا به نام بیمارستان امام خمینی شهرت یافت زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله الاعظم وابسته به سپاه پاسداران است.

بیمارستان دارای بخش‌های جراحی مغز و اعصاب، جراحی عمومی، ارتوپدی، ارولوژی ، ICU – POST CCU – ICU بیمارستان قلب باز، داخلی قلب، جراحی قلب، چشم، اطفال، جراحی زنان، داخلی و بخش نوزادان است.

در سایت بیمارستان قلب جماران درباره نحوه ایجاد این بیمارستان آمده: «در اوائل سال 1362 اعضاي ، تيم پزشكي حضرت امام (ره) و بعضي از مسئولان و در راس آنان مرحوم حاج احمد خميني به دلايل سياسي و امنيتي و تضمين سلامتي حضرت امام تصميم به تاسيس يك مركز درماني مجهز و پيشرفته در نزديكی محل اقامت ايشان گرفتند . اما از آنجا كه با روحيه ساده زيستي و پرهيز از تجملات حضرت امام (ره ) آشنايي كامل داشتند مطلب را با ايشان در ميان نگذاشتند و بدون هماهنگي ايشان اين امر صورت گرفت . در سال 1363 بيمارستان از نظر پرسنل و دستگاههاي درماني مجهز گرديد .

تا اينكه در تاريخ 6/1/1365 حضرت امام در منزل دچار ايست قلبي گرديد كه بدليل حضور پزشكان متخصص و كادر مجرب و آماده بلافاصله اقدامات لازم صورت گرفت و امام به مركز درماني كه در فاصله 20 متري منزل ايشان بود منتقل شد و امكان شايع شدن خبر بيماري ايشان در شرايط بحراني و حساس جنگ و بهره برداري دشمنان به صفر رسيد كه بعدها امام ( ره ) از اين موضوع اظهار خشنودي كردند و در آن زمان و شرايط امر ساخت مركز درماني را مورد تاييد قرار مي دهند اما شرط مي كنند كه اين بيمارستان فقط مختص ايشان نباشد و مردم بويژه افراد محروم و مستضعف هم بتوانند از اين امكانات استفاده كنند كه اين امر در زمان حيات ايشان تحقق يافت .

بعد از ارتحال حضرت امام ( ره ) در شامگاه شنبه 13 خرداد 1368 اين محل كه مورد توجه عاشقان حضرتش بود ، به لحاظ ساختماني توسعه يافت و مجهز به امكانات و تجهيزات تخصصي پزشكي در زمينه قلب و ريه  گرديد و هم اكنون با ارائه خدمات پيشرفته و فوق تخصصي با كادر ورزيده وتوانمند در راستاي فرهنگ كمك و خدمت رساني به عموم مردم  و بويژه خانواده محترم سپاه پاسداران و نيروهاي مسلح مشغول فعاليت  و در حال گسترش و توسعه مي باشد .»

بام بوکان تهران

بام بوکان در محله جماران یکی از دنج ترین مکان‌ها برای شبگردی شبانه و داشتن دیدی 360 درجه از تهران است.

البته با وجود ساخت و سازهای بسیار دید آن به شهر کم شده اما همچنان بام بوکان پاتوق شب گردی و تماشای شهر از ارتفاعات شمال شهر تهران است.

بام بوکان در نیاوران، سه راه یاسر، خیابان صادقی قمی، خیابان بوکان وقاع شده است.

فروشگاه رفاه جماران

فروشگاه رفاه جماران با انواع موادغذایی تازه، مواد غذایی پروتئینی و…  یکی از مراکز خرید روزانه و در دسترس ساکنان این محله است.

رفاه جماران در نشانی نیاوران، خیابان جماران، ضلع شمالی میدان جماران است.

بازار میوه و تره بار جماران

بازار روز شهرداری محله جماران با انواع میوه تره بار، موادغذایی پروتئینی، لبنیات و غیره از مراکر خرید روزانه و با قیمت مناسب محله جماران است.

این بازارچه در خیابان جماران، بین مهر و دوم است.

فضای سبز جماران

محله جماران از محله‌های شمالی و کوهپایه‌ای شهر تهران است که فضایی سرسبز دارد. وجود بوستان وسیع و جنگلی جمشیدیه در حوالی جماران، این منظقه را از لحاظ دسترسی به فضای سبز مرغوب کرده است.

علاوه بر پارک جمشیدیه در این محله بوستان‌های شهری دیگری هم برای استفاده ساکنان وجود دارد.

پارک جمشیدیه تهران

پارک جمشیدیه یا پارک سنگی یکی از بوستان‌های منطقه 1 و در نزدیکی محله جماران و در  دسترس اهالی این محله است.

این پارک که روزگاری متعلق به خاندان دولو قاجار بوده است  پر از دار و درخت،آبشار، دریاچه و آب‌نماهای سنگی‌ است.

بوستان جمشیدیه در مسیر صعود به پناه‌گاه کلک‌چال قرار دارد و خیلی از کوهنوردها برای صعود به این قله از پارک رد می‌شوند.

در سال 1374 16 هکتار به وسعت پارک جمشیدیه افزوده شد که نام آن را «بوستان فردوسی» گذاشتند.

پارک جمشیدیه در نشانی انتهای خیابان شهید باهنر (نیاوران)، انتهای خیابان فیضیه و امیدوار قرار دارد.

• بوستان روشن در خیابان صادقی قمی، کوچه موسوی.
• بوستان حصارک در خیابان یاسر، بین خلیلی و حسنی کیا.
• پارک شهدای شیرازی‌ها ذر محله جماران، خیابان امیدوار، برادران سبزی، اژدری، بین دوازدهم و آفتاب.
• پارک فیضیه در محله جماران، خیابان فیضیه.

باغ امیر سلیمانی

باغ امیر سلیمانی یکی از معدود باغ‌های ایرانی باقی‌مانده در منطقه شمال شهر تهران است که وسعتی در حدود دو هکتار دارد.

این باغ در منطقه  کوه‌پایه‌ای است و در گروه باغ‌های پلکانی قرار دارد.

یک عمارت قدیمی با معماری اوایل دوره پهلوی در میان باغ باقی مانده است.

این باغ در محله جماران، جنب حسینیه شماره 2 امام خمینی (ره) است.

مراکز ورزشی جماران

جماران از نظر دسترسی به مراکز ورزشی موقعیت خوبی دارد و چندین باشگاه ورزشی در داخل بافت محله و در دسترس ساکنین قرار دارند.

زورخانه جماران

زورخانه جماران که به عنوان ورزشگاه شهید اژدری شناخته می شود یکی از زورخانه‌های دیدنی و مهم تهران و محفلی برای دور هم جمع شدن علاقه‌مندان به ورزش باستانی است.

این زورخانه در سال ۱۳۶۱ در محله جماران تهران تاسیس شد و در حال حاضر به عنوان زورخانه و ورزشگاه شهید اژدری نامیده می شود. این زورخانه بعد از بازسازی مجدد در سال ۱۳۸۷ مجددا مورد بهره برداری عموم شهروندان قرار گرفت.

زورخانه جماران در خیابان جماران با دیوارهای کاهگلی و آجری خود جلب توجه می کند.

زورخانه دارای سقف هشت ضلعی چوبی، نمای آینه‌کاری شده، نقاشی‌های باستانی و عکس پهلوانان قدیمی است.

این زورخانه در خیابان نیاوران، خیابان جماران واقع شده است.

مجموعه فرهنگی ورزشی و تفریحی پارسیان جماران

مجموعه فرهنگی ورزشی و تفریحی پارسیان جماران با مساحتی حدود ‏‏۱۵۶ هکتار در شمال تهران و محله جماران قرار دارد.

امکانات این مجموعه شامل استخر، زمین فوتبال چمن مصنوعی، باشگاه پینت بال در جنگل طبیعی، مجموعه ورزشی و سلامت راسپینا شامل سالن های بدن سازی و فیتنس و تی آر ایکس و …، استخر روباز آفتاب بانوان، زمین اسکیت و بسکتبال و والیبال ساحلی و مراکز تفریحی می‌شود.

مجموعه در خیابان نیاوران، سه راه یاسر، انتهای خیابان یاسر است.

باشگاه ورزشی دومان

باشگاه بدنسازی دومان با ۱۲ نوع رشته ورزشی متنوع  از جمله ایروبیک، بادی جم، بادی کامبت، باراسل، بدنسازی، تی آر ایکس، فانکشنال، فیتنس، پیلاتس، کانگو جامپ، کراس فیت، یوگا و ۳۰ مربی حرفه‌ای در ۱۲۰۰ متر فضا مخصوص بانوان در محله جماران است.

باشگاه دومان در نیاوران، خیابان یاسر، انتهای خیابان یاسر، پلاک ۲۱  قرار دارد.

مرکز پزشکی ورزشی راسپینا

مرکز پزشکی ورزشی راسپینا تهران، مرکزی لوکس و مدرن و مجهز، با ارائه انواع برنامه‌های ورزشی به وسیله مربیان حرفه‌ای و آموزش‌دیده برای خانم‌ها و آقایان است.

از جمله امکانات عمومی این مرکز، می‌توان به کلینیک پزشکی ورزشی، کلاس‌های رزمی، سالن مجزای ایندور سایکلینگ، کلینیک فیزیوتراپی و فروشگاه‌های ورزشی اشاره کرد.

راسپینا در نیاوران، خیابان صادقی قمی، مجتمع کوهستان قرار دارد.

استخر و سرسره آبی جماران

مجموعه استخرسرپوشیده جماران با فضایی سرسبز در کوهپایه البرز فضای جذابی برای ورزش، تفریح و آرامش در محله جماران است.

این مجموعه از امکانات تفریحی مثل سرسره آبی، رودخانه خروشان، سونای خشک و بخار، جکوزی، فوتبال دستی و TRX در آب، حمام سنتی و خدمات ماساژ برخوردار است.

حمام سنتی و خدمات ماساژ هم از جذابیت های این مجموعه است که برای استراحت و ریلکس کردن بهترین به حساب میایند و کلی هم طرفدار دارند.

آب استخرهای این مجموعه همگی از چشمه های جمشیدیه تامین می‌شود.

استخر جماران در خیابان جماران، بعد از میدان جماران، کوچه ششم، درب تالار ایرانیان قرار دارد.

رستوران‌های جماران

محله جماران با وجود نزدیکی به میدان تجریش و همسایگی با محله نیاوران و دربند محله‌ای غنی از لحاظ دسترسی به رستوران و کافه است. ضمن اینکه در داخل بافت محله هم چنیدین رستوران و کافه با کیفیت وجود دارد.

رستوران مرشد

رستوران مرشد شعبه جماران یکی از رستوران‌هی معروف محله جماران است.

این رستوران در ابتدا در حیاط خانه‎‌ای قدیمی، به شکل آشپزخانه‌ای کوچک و به منظور خدمت‌رسانی به هیئت‌های مذهبی و اهالی بازار، فعالیتش را آغاز کرد.

این رستوران با دکوراسیونی سنتی، دارای منویی متنوع از غذاهای ایرانی ازجمله انواع چلوکباب، انواع خورش‌ها و بخش شربتخانه است.

مرشد در خیابان باهنر ( نیاوران )، بعد از جماران، نبش کوچه دلشاد، پلاک 2 قرار دارد.

رستوران دهه شصت

رستوران دهه شصت، با منوی فست فودی در دسترس اهالی محله جماران قرار دارد.

این فست فود منویی از انواع پیتزا، ساندویچ، پیش غذا و نوشیدنی‌ها دارد.

فست فود دهه شصت در خیابان نیاوران، جمشیدیه، انتهای فیضیه، تقاطع امیدوار، پلاک35 است.

رستوران جمشیدیه

کافه رستوران جمشیدیه در قلب پارک جمشیدیه قرار دارد.

این رستوران دارای دو فضای داخلی و بیرونی با چشم اندازی زیبا و منوی متنوع از غذاهای ایرانی و فرنگی است.

منوی کافه رستوران شامل انواع نوشیدنی های سرد و گرم از چای و قهوه و آب میوه و … است.

رستوران سنتی عقیق بابا قدرت

سفره خانه و تالار پذیرایی عقیق بابا قدرت یک سفره خانه سنتی در فضایی ترکیبی سنتی و مدرن با دو تالار پذیرایی مجلل با ظرفیت 750 نفر به همراه پارکینگ اختصاصی است.

این سفره خانه در خیابان نیاوران، ابتدای خیابان جماران، پلاک 11 است.

 مدارس محله جماران

اهای این محله در خصوص دسترسی به مدرسه و مراکز آموزشی کمبودی ندارند و در داخل محله مدارس مختلفی وجود دارد. ار جمله این مدارس:

• هنرستان کار و دانش دولتی دخترانه یادگار امام  در خیابان جماران، خیابان هاشمی، ابتدای خیابان سوده.
• دبیرستان دوره اول دخترانه دولتی دهخدا درخیابان جماران، خیابان باهنر، خیابان منائی.
• دبستان پسرانه حبیب ابن‌مظاهر
• دبیرستان دخترانه کوشش  درجماران، خیابان دکتر شریعتی، خیابان نیاوران.

سخن آخر

محله جماران از محله‌های خوش آب و هوا و مرغوب شمال شهر تهران است.

این محله به واسطه حضور و سکونت امام خمینی (ره) در این منطقه شهرت و اهمیتی تاریخی و سیاسی دارد.