محله دزاشیب محله اصیل شمال شهر تهران

دزاشیب از محله‌های قدیمی  شمال شرقی تهران و شمیرانات است که هنوز در کوچه پس کوچه‌های باریک این محله، بافت کهنه و قدیمی را می‌شود دید.

این محله روزگاری با باغ‌های میوه و زمین‌های کشاورزی از مناطق روستایی شمال تهران بوده است.

در حال حاضر دزاشیب محله‌ای خوش آب و هوا و خنک و مرفه نشین در کوهپایه و دارای مجتمع و برج‌های مسکونی گران قیمت است.

در این نوشتار با نیک بوم در کوچه‌پس کوچه‌های باریک دزاشیب همراه باشید تا در باره امکانات و مشخصات شهرنشینی این محله بیشتر بدانیم.

دزاشیب کجاست؟

دزاشیب، محله‌ای در منطقه شمال شرق تهران و در کوهپایه البرز است.

این محله در منطقه شمیرانات و منطقه یک شهرداری تهران و در نزدیکی محله و شرق میدان تجریش قرار دارد.

دزاشیب از سمت شمال به جماران و نخجوان، از جنوب به تپه‌های قیطریه، از غرب به خیابان شریعتی و از شرق به چیذر و فرمانیه محدود می‌شود.

قسمت شمالی دزاشیب را محله بالا و قسمت جنوبی آن را محله پایین می‌گویند.

محله دزاشیب با محله های حکمت، نیاوران، محله فرمانیه، محله جماران، محله حصار بوعلی، محله امامزاده قاسم و محله تجریش در شمال شرق تهران همسایه و اهالی این محله از امکانات خرید و شهرنشینی و گردشگری این محله‌ها برخوردارند.

خیابان‌های عمار، لواسانی، دزاشیب، باهنر و تناولی از شریان‌های اصلی محله دزاشیب هستند.

پیشینه دزاشیب

گفته می‌شود که کلمه«دزاشیب» شکل تغییر یافته واژه دزآشوب (دژآشوب) است.

دزاشیب هم مثل سایر محله‌های شمال تهران در گدشته منطقه‌ای سرسبز با باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی بوده.

اهالی این منطقه عموما کشاورز، دام‌دار، سبدباف و بقیه کاسب بوده‌اند. جالب است که هنوز هم هنر سبدبافی در این محله و در میان بافت و ساکنان قدیمی وجود دارد.

وقتی در این محله قدم می‌زنی هنوز بافت سنتی را در داخل محله را در خیابان و کوچه‌های تنگ و کم عرض می‌توانی ببینی

از جمله این نشانه‌ها وجود دو قنات به نام‌های قنات بالا و قنات پایین است که هنوز هم جریان دارند. قنات بالا در خیابان نجابت‌جو  ودر شمال مسجد امیرالمؤمنین قرار دارد. قنات پایین، در خیابان شهید امیرحسین کریمی و در شمال تقاطع خیابان سلیمی است.

بنا بر شواهد تاریخی 750 سال قبل دو برادر به نام‌های قاسم و عباس که نام فامیلی قاسمی و عباسی را انتخاب کردند نخستین مهاجران به دزاشیب و ساکنان این محله بوده‌اند.

دزاشیب در گذشته به دلیل قرار گرفتن در بین چهار منطقه تجریش ،نیاوران، قیطریه و فرمانیه گذرگاهی برای عبور و مرور ساکنان این محلات بوده است.

این محله به دلیل آب و هوای کوهستانی و خنک دارای چمنزارهای سرسبز و مورد توجه دامداران بوده است.

وجود باغ‌ها و اماکنی مثل مسجد و حمام از دوره قاجاریه  در این محله قدمت سکونت در دزاشیب را حداقل تا دوران قاجار اثبات می‌کند.

از حدود دهه های 20 و 30 ماشین و ساخت و ساز شهرنشینی به این محله رسید و  دزاشیب وارد بافت شهری تهران شده و تا امروز که این محله جزو محله‌های محبوب و گران قیمت پایتخت است، ادامه یافته.

اماکن تاریخی محله دزاشیب

مسجد آقا شیخ علی در تقاطع کوچۀ شهید حسن فلاح و کوچۀ شهید احمد رحیمی دزاشیب از مساجد قدیمی دزاشیب است که 120 سال قدمت دارد.

آقا شیخ علی از علمای دوران ناصرالدین شاه بود که به علت مخالفت با ناصرالدین شاه به آمل تبعید شد.

مسجد عمر رمضون خیابان بوعلی نبش خیابان شهید سلیمی دزاشیب یکی دیگر ا مساجد قدیمی و 200 ساله دزاشیب است که در دوران ناصرالیدن شاه ساخته شده.

حمام یا گرمابه بوعلی، از حمام‌های تاریخی منطقه شمیران و محل دزاشیب است که در خیابان شهید امیرحسین کریمی، کوچۀ شهید سید کاوه علوی، جنب تکیه دزاشیب قرار دارد.

ساخت این حمام با توجه به سبک معماری به دوران صفویه که ساخت حمام رونق داشت، می‌رسد.

در میان ساکنان قدیمی دزاشیب این گونه شایع است که چشمان حسینقلی خان قاجار، بـرادر کوچک‌تر فتحعلی به دستور فتحعلی شاه در این حمام کور شده است.

این حمام تاریخی دارای تون (آتش‌خانه)، سربینه (رخت‌کن)، گرم‌خانه، دو نوره‌خانه ، سه دوش، یک شاه‌نشین و یک خزانه است.

کوچه قورباغه یکی از کوچه‌های قدیمی دزاشیب است از که به دلیل وجود آبگیر پر از قورباغه‌ای که در این منطقه بوده به کوچه  معروف شده.

کوچه لَشان دیگر کوچه قدیمی دزاشیب است که به دلیل زمین‌های گل آلودی  که داشته کوچه لشان نامگذاری شده یعنی کوچه‌ای که همیشه گل و شل است .

در گذشته باغ‌های زیادی در دزاشیب بوده که از معروف‌ترین آن‌ها می توان به باغ مجدالدوله یا باغ دوقلو، متعلق به مجدالدوله، داماد ناصرالدین شاه، باغ اعلم متعلق به اسدالله اعلم، باغ نظر، باغ مجد الدوله، باغ حاجی فخر الملک، باغ ایگار، باغ علاء السلطنه و باغ حاج سید محمد صراف را نام برد.

از این باغ‌ها فقط باغ اعلم باقی مانده که بخشی از آن به پارک مینا و بخشی به مرکز ستاره شناسی اختصاص یافته.

در باغ خانواده اعلا هم انجمن خوشنویسان برپا شده است.

شخصیت‌های سیاسی معروفی در این محله سکونت داشته‌اند مثل مانند مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی، حسین رفسنجانی، آیت الله کاشانی و شیخ علی شریعتمداری.

خانه سیمین دانشور و جلال آل احمد دو نویسنده نامدار معاصر از خانه‌های قدیمی باقی‌مانده در این محله است که به عنوان خانه موزه، پذیرای بازدیدکنندگان است.

دسترسی دزاشیب

دزاشیب محله‌ای در شمالی‌ترین منطقه تهران است که از نظر دسترسی به نقاط دیگر تهران وسایل حمل و نقل عمومی شرایط خوبی ندارد.

اهالی این منطقه برای دسترسی به نقاط دیگر پایتخت باید به میدان تجریش برسند. از طریق خطوط تاکسی و اتوبس‌های که از محله نیاوران می‌گدرند اهالی دزاشیبهم به تجریش می‌رسند.

نزدیکترین مترو به دزاشیب ، ایستگاه مترو تجریش است.

پمپ بنزین نیاوران در خیابان جماران، خیابان باهنر بین تناولی و شاه حسینی نزدیک‌ترین جایگاه سوخت در دسترس اهالی دزاشیب است.

مراکز خرید دزاشیب

محله دزاشیب در سطح محله دارای فروشگاه‌های خرده فروشی است که نیاز ساکنان را برای خرید مایحتاج روزانه تامین می‌کنند.

همچنین این محله با قرار گرفتن در میان محله‌های نیاوران، تجریش و فرمانیه به مراکز خرید لوکس این محله‌ها دسترسی دارد.

مرکز خرید روشا

مرکز خرید روشا در محله نیاوران یک پاساژ شیک با محصولات متنوع است که در دسترس اهالی دزاشیب قرار دارد.

در این مرکز خرید انواع برندها در 4 طبقه فروشگاه‌هایی با مخصولات متنوع از پوشاک، کیف و کفش، ست ورزشی، عطر و ادکلن و محصولات آرایشی  ارایه می‌دهند.

رستوران، کافه و پارکینگ از امکانات این مرکز خرید است.

روشا در نیاوران، تقاطع خیابان عمار و فرمانیه قرار دارد.

مرکز خرید اطلس نیاوران

مرکز خرید مجلل با نمای چشمگیر شیشه‌ای و 19 طبقه اطلس مال نیاوران یکی از معروف ترین مراکز خرید تهران است که در محله نیاوران و در دسترسی ساکنان محله دزاشیب قرار دارد.

در این مرکز خرید انواع محصولات مثل پوشاک، خوراک، زیورآلات و وسایل منزل لوکس و گران قیمت از برند‌های مطرح و معروف در ویترین فروشگاه‌ها دیده می‌شود.

بازدیدکنندگان این مرکز خرید شیک در قسمت‌های مختلف می توانند از مبلمان راحتی قرار داده شده  استفاده و خستگی‌شان را در کنند.

در قسمت اداری مجتمع اطلس چندین آژانس‌های مسافرتی فعالیت می‌کنند.

جالب است بدانید که ساختمان اطلس مال یک سازه سبز است و در طراحی آن از معماری سبز استفاده شده . چنان که  در ساخت اطلس مال تهران از مصالح ساختمانی استفاده شده که آسیبی به محیط زیست نمی‌زنند.

همچنین برای تامین بخشی از برق این مجموعه از پنل‌های خورشیدی استفاده می‌شود.

اطلس مال در نیاوران، انتهای خیابان پاسداران قرار دارد.

مرکز خرید کیمیا

مرکز خرید کیمیا یکی از مراکز خرید خوب و بزرگ در محله دزاشیب است.

کیمیا در خیابان دزاشیب، ابتدای خیابان نیاوران قرار دارد.

رستوران و کافه‌های دزاشیب

در این محله بالاشهر تهران چندین کافه و رستوران با کیفیت در دسترس ساکنان محله قرار دارد.

کافه رستوران صراحی

کافه رستوران صراحی دزاشیب تهران یکی از رستوران‌های محله دزاشیب است.

در منوی این رستوران انواع اشتها آور، غذای محلی، غذای اصلی ، کباب، غذای دریایی ،مکمل غذا ، نوشیدنی سرد و نوشیدنی گرم سرو می‌شود.

کافه رستوران صراحی در آدرس دزاشیب، نیاوران ، خیابان کبیری قرار دارد.

رستوران دلکوک

رستوران دلکوک یکی از رستوران‌های معروف دزاشیب است. این رستوران با انواع غذاهای سنتی ایرانی و غذاهای محلی شمالی و انواع کباب پذیرای مشتریان است.

دلکوک در ميدان قدس، به سمت نياوران، ابتداى دزاشيب است.

آشپزخانه تیان

تهیه غذا کترینگ تیان با انواع غذاهای ایرانی در محله دزاشیب قرار دارد.

تیان در دزاشیب، نبش خیابان تهرانی است.

امکانات درمانی دزاشیب

مرکز جراحی نیاوران

کلینـیک جراحی زیبایی نیاوران یکی از معروف و مجهزترین کلینیک های زیبایی تهران در نزدیکی دزاشیب قرار دارد.

این مرکز با دو دهه تجـربه کادر متخصص حرفه‌ای و امکانات و تجهیزات به روزی در اختیار دارد.

این کلینیک در فرمانیه غربی بین آبکوه چهارم و وطن پور پلاک 186قرار دارد.

کلینیک تخصصی شن های نقره ای

کلینیک زیبایی تخصصی شن های نقره ای  یکی دیگر از مراکز جراحی‌های زیبایی تهران است که در نزدیکی دزاشیب واقع شده . این مرکز در زمینه تخصصی پوست، مو، زیبایی و تناسب اندام با تیمی متخصص و امکاناتی مدرن خدمات ارایه می‌دهد.

درمانگاه شبانه روزی منطقه 1 تهران

درمانگاه شبانه روزی شهرداری منطقه یک تهران یک مرکز درمانی مجهز است که به صورت شبانه روزی در دسترس اهالی محله دزاشیب قرار دارد.

این مرکز در خیابان جماران،خیابان باهنر، بین تناولی و شاه حسینی واقع شده است.

فضای سبز محله دزاشیب

اگرچه در گذشته محله دزاشیب که روزگاری محله‌ای سرسبز با باغ‌های پر دار و درخت بوده اما اکثر این باغ‌ها تخریب و ساخت و ساز مجتمع‌ها عظیم و لوکس جای آن را گرفته است.

در حال حاضر سه بوستان باهنر در خیابان باهنر دزاشیب، بوستان مینا در خیابان عمار و بوستان مهر در دسترس اهالی این منطقه قرار دارد.

مراکز ورزشی محله دزاشیب

باشگاه تنیس پازوکی در محله دزاشیب، خیابان عمار، خیابان عرفات، کوی فلسطین قرار دارد.

باشگاه ورزشی پاد

 

باشگاه پاد، فضایی مطلوب برای انجام ورزش‌های هوازی با دستگاه های مدرن واروپایی با بهره‌گیری از مربیان مجرب در محله دزاشیب است.

این باشگاه در رشته‌های ایروبیک پیلاتس بادی بامپ، باراسول واسپینگ و ورزش های رزمیکیک بوکسینگ و صخره نوردی، وایزی لاین ، کلاس مادر و کودک، تی آر ایکس، بوت کمپ،ف ریم فیتنس، یوگا، پیلاتو، حرکات اصلاحی درمانی ایروبیک ریتمیک در دزاشیب خدمات ارایه می‌دهند.

باشگاه پاد درخیابان عمار، کوی مهر قرار دارد.

باشگاه ورزشی ضربان

مجموعه ورزشی ضربان مجهز به دستگاه‌های تصفیه هوا و اکسیژن ساز در کلاس‌ها و رشته های ورزشی  بادی کلاسیک (Body Classic)بدنسازی (Body Building)تی آر ایکس (TRX)حرکات اصلاحیفانکشنال (Functional)فیتنس (Fitness) و کراس فیت (Cross Fit) به علاقه‌مندان خدمات ارایه می‌دهد.

ارائه رژیم غذایی، بوفه، پارکینگ، مربی خصوصی و آرایشگاه از دیگر امکانات ضربان است.

مجموعه ورزشی ضربان در سه راه دزاشیب، ابتدای خیابان عمار، نبش بن بست مازیار،  پلاک 7  قرار دارد.

مدارس دزاشیب

محله دزاشیب از نظر دسترسی به امکانات اموزشی و مدرسه امکانات مناسبی دارد و علاوه بر اینکه مدارس محله‌ها مجاور در دسترس ساکنان هستند در داخل بافت محله هم مراکز آموزشی هست. برخی مدارس این محله عبارتند از:

• دبیرستان دوره دوم پسرانه غیر دولتی سلام در میدان قدس ابتدای دزاشیب پلاک 74.
• دبیرستان دخترانه دوره دوم غیر دولتی محمدبن زکریای رازی در ابتدای خیابان دزاشیب، نبش آتش نشانی، خیابان رمضانی، خیابان جهانسوز، خیابان رفعت، بن بست ارم.
• دبستان غیر دولتی دخترانه محمدبن زکریای رازی در دزاشیب، روبه روی آموزش و پرورش منطقه یک، پلاک 46.
• دبستان و پیش دبستان دخترانه غیر دولتی فرشتگان یاسین در خیابان دزاشیب، کوچه علیرضا افشار، پلاک 1.
• دبیرستان پسرانه غیردولتی دوره دوم ایران در خیابان دزاشیب، کوچه رمضانی، کوچه رهبری، پلاک 6.

مراکز مذهبی دزاشیب

در این محله تکیه قدیمی دزاشیب و چندین مسجد در دسترس ساکنان محله قرار دارد.

تکیه دزاشیب

تکیه دزاشیب با بیش از 120 سال قدمت در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده و به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده.

این تکیه 440 متر مربع وسعت دارد و در دو طبقه ساخته شده. تمام محوطه داخلی با قالی مفروش است و دورتادور آن پشتی قرار دارد.

یک حوض مرمر در میان تکیه دزاشیب و در میان ۶ ستون چوبی نگه دارنده سقف قراردارد. در طول روز، فضای تکیه دزاشیب با نور طبیعی روشن می‌شود. در جبهه شمالی طاق نماهایی وجود دارد که هر یک از آنها در گذشته به یکی از طایفه‌های دزاشیبی تعلق داشت و افرادی از همان طایفه نیز مسئول پذیرایی از خودشان بودند.

علامت‌های پنج تیغه و یازده تیغه قدیمی، طوق، چند گلابدان گلدان وقفی و همچنین چند طاقه شال و بیرق و دو مشعل و چند تابلوی

در ایام ماه محرم، در این تکیه مراسم عزاداری انجام می‌شود.

در برخی سال‌ها، به مناسبت ایام سوگواری امام حسین(ع) مجالس تعزیه در حسینیه دزاشیب برگزار می‌شود.

تکیه دزاشیب در خیابان دزاشیب خیابان شهید کریمی روبه روی خیابان قاسمی قرار دارد.

مسجد حاج شیخ علی

مسجد حاج شیخ علی، یکی از مساجد دزاشیب است که در دوره قاچار ساخته شده و در ابتدا نمازخانه‌ و اتاقک‌ کوچکی بوده است.

حاج علی شریعتمدار، فرزند حاج ملا جعفر استرآبادی از علمای برجسته دوران ناصرالدین‌ شاه در آبادی دزاشیب باغ تابستانی داشته و در گوشه‌ای از باغ ، برای باغبان‌ها و خدمه یک چهاردیواری خشت و گلی برای اقامه نماز ساخته.

با توسعه محله دزاشیب در دهه 70 این نمازخانه پس از بازسازی به مسجدی کوچک تبدیل شد و اهالی به احترام حاج علی شریعتمداری، نام حاج شیخ علی را برای مسجد انتخاب کردند.

• مسجد حاج شیخ علی در دزاشیب، خیابان نجابت جو، خیابان کبیری، خیابان فلاح قرار دارد.
• مسجدالمهدی در دزاشیب، خیابان نارنجستان هفتم، خیابان لواسانی، خیابان کبیری است.
• مسجد امین الله در محله دزاشیب تهران و در خیابان پاسداران، خیابان لواسانی واقع شده است.

سخن آخر

محله دزاشیب از محله‌های قدیمی شمال شهر تهران با آب و هوای خنک کوهستانی است.

این محله با توسعه شهرنشینی حالا به منطقه‌ای با مجتمع‌های مسکونی لوکس و گران قیمت تبدیل شده.

در کوچه پی کوچه‌های این محله ردپای بافت سنتی آن همچنان دیده می‌شود.