در دو دهه گذشته که آپارتمان نشینی و ساخت و ساز رونق زیادی گرفته، نقشههای قدیمی خانههای کهنه برهم خورد و خانههای حیاطدار و حوضدار، جایشان را به برجها و آپارتمانهای چند طبقه دادند تا واحدهای آپارتمانی با شکل و شمایل و نقشه جدید طبقه به طبقه روی هم بنشینند. اما هنوز هم هستند افرادی که با بازسازی خانههای قدیمی و نوسازی بخشهای مختلف منزل، همچنان در این خانههای جذاب و دوستداشتنی زندگی میکنند. البته که برای انجام این کار و پیشبرد مراحل بازسازی خانه باید از کمک یک معمار خبره و کاربلد بهره برد.
این روزها حتی در میان نسل جوان، افرادی هستند که در میان کوچهها و محلههای قدیمی، دنبال خانههای کهنه به جا مانده از قدیم میگردند و با دیدن شکل و شمایل یک خانه کهنه، چشمشان برق میزند. استقبال از خانههای قدیمی و بازسازی و هماهنگ ساختن آن با نیازهای امروزی، حالا یکی از راهکارهای شهرنشینی است که طرفداران زیادی پیدا کرده است. در این نوشتار نگاهی میاندازیم به راه و روشها و مراحل بازسازی خانه های قدیمی و تبدیل آنها به خانهای با شکل شمایل قدیمی اما کاربری امروزی.
آشنایی با مراحل بازسازی خانه قدیمی
بازسازی خانههای قدیمی از لحاظ زیرساختی، دارای دو بخش مهم است. بخش اول، بازسازی و نوسازی زیرساختی ساختمان است که در این بخش کارشناسان ساخت و ساز درباره مشخصات ساختمان و امنیت اسکلت و دیوارهای خانه نظر میدهند و در صورت نیاز به تعمیر یا تغییر، نقشههای خود را ارائه میکنند. در این خصوص، تنها باید به دانش و تخصص مهندس معمار اتکا کرد و کار را به او سپرد و از همین رو دراین مقاله در این رابطه صحبتی نخواهیم کرد.
پس از آن، بررسی سیستمهای لولهکشی آب و گاز و سیمکشی برق انجام میگیر و این موارد هم با نظر متخصصان کار بازسازی یا تعمیر انجام میشود.
بعد از انجام کارهای زیرساختها، نوبت به مرحله دوم کار یعنی مرحله بازسازی خانه از لحاظ روساخت و فضای ظاهری بنا میرسد که در این زمینه موارد مختلفی مورد توجه قرار میگیرد.
مراحل بازسازی روبنایی خانه
در دل خانههای قدیمی وسایل و نمادها و شکل معماری خاصی وجود دارد که اشاره جذابی به زیبایی دوران گذشته و نوستالژیک دارد. به همین دلیل وقتی قصد بازسازی یک خانه قدیمی را دارید، در ابتدا باید جزئیات خانه را زیر نظر بگیرید و بخشهایی که قرار است تغییری نکنند و دستنخورده باقی بمانند را انتخاب کنید. مثلا طاقچه و پنجره یا ارسیها با شیشههای رنگی، کمدها یا فضاهای دکوری چوبی از جمله بازماندگان دنیای قدیمی است که همچنان زیبا و دوستداشتنی هستند و باید حفظ شوند. این بخشها میتوانند دست نخورده باقی مانده و یا خیلی ظریف و با مراقبت مرمت و نوسازی شوند.
ضمن اینکه این بخشها میتوانند بعد از بازسازی، به نقطه کانونی و دکوراتیو خانه تبدیل شوند. یک پنجره چوبی با شیشههای رنگی در دل دیواری با رنگ روشن، جلوه بینظیری در خانه نوستالژیک و مدرن شده شما ایجاد میکند؛ یا یک طاقچه زیبای قدیمی که وسایل دکوراتیو مدرن را روی آن قرار میدهید. در ادامه در مورد مراحل بازسازی خانه از لحاظ روبنایی نکاتی را یادآوری خواهیم کرد:
پاکسازی و زدودن رد پای زمان
اولین اثری که گذر زمان روی خانه میگذارد، ردپای زندگی است. تغییر رنگ و کثیفی دیوارها و لک افتادن و جرم گرفتن کاشیها، دیوارها و وسایلی مثل سینک روشویی و توالت، وان حمام و در و پنجرهها از جمله عوارضی هستند که بر اندام خانههای قدیمی مینشینند.
پس اولین قدم برای بازسازی روبنایی یک خانه روزگار گذشته، پاک کردن و زودن لک و کثیفی، گرد و غبار، جرم گرفتگی و زنگ زدگیهاست. برای این کار باید از مواد شوینده قوی و متناسب با نوع لک و آلودگی و جنس وسیله استفاده کنید. امروزه مواد شوینده و لکهبر راهگشایی برای از بین بردن انواع و اقسام لکهها ، در بازار موجود است.
رنگآمیزی و جان بخشی به دیوارها
بعد از پاک کردن کثیفیها و لکهها، وقت آن است که نگاهی به سر و روی خانه انداخته و قسمتهایی که میتوان با یک لایه رنگ از کهنگی خارج کرد را انتخاب و با رنگ و قلممو، در و دیوار و سقف و حتی پنجرهها را نونوار کرد. در انتخاب رنگ جدید برای دیوارهای قدیمی، باید سلیقه و ایده داشته باشید. نیازی نیست رنگ قبلی دوباره به زمینه زده شود. میتوان با انتخاب سبک و طرح دلخواه، رنگی متفاوت و چشمنواز را برگزید.
به جای رنگآمیزی، می توانید با استفاده از امکانات متنوع و جذابی که در بازار دکوراسیون وجود دارد، با تهیه کاغذ دیواریهای خاص و جذاب، مثل کاغذ دیواریهای نورانی، حال و هوای تازهای به دیوارهای خانه قدیمی بدهید. علاوه بر کاغذ دیواری که شامل بینهایت طرح و رنگ است، انواع دیوارپوشها از جنس چوبی، چرمی، آلومینیوم، پیویسی، بلکهای بتنی و … هم هستند که شما را در اجرای سبک دکوراسیون موردنظرتان روی دیوارها همراهی میکنند.
تعویض وسایل فرسوده
قطعا وسایلی مثل کلید و پریزهای قدیمی، دستگیره درها و از این قبیل وسایل باید تعویض شوند. ممکن است این وسایل برای شما همچنان جذاب و قابل استفاده باشند، ولی احتمالا با مرور زمان زیبایی و کاربرد اولیه را ندارند.
در این صورت شما میتوانید این وسایل را تعویض و براساس سلیقه خود نوع دیگری انتخاب کنید. جالب است بدانید که در بازار، مدلهای به ظاهر قدیمی این قبیل وسایل هم موجود است که میتوانید برای فضای خانه نوستالژیک خود مورد استفاده قرار دهید و فضای قدیمی منزل را حفظ کنید.
نوسازی کفپوش
کفپوش خانه یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین بخشها در شکلگیری دکوراسیون خانه است. خیلی از خانههای قدیمی، دارای کفپوشهای سنگی هستند که از لحاظ جلوه و کیفیت قابل توجه و جذابند. شما میتوانید این کفپوشها را همچنان حفظ کرده و با ساب دادن سطح سنگ، زیبایی قدیمی را دوباره جان ببخشید. پارکتها و کفپوشهای چوبی هم هنوز زیبا و چشمنوازند و شاید بخواهید به جای برچیدن سطوح چوبی یا پارکتها، این کفپوشها را بازسازی و ترمیم کنید.
البته در صورت اینکه بخواهید کفپوش را به کل بازسازی کنید، انواع متنوعی از کفپوش در شکل و شمایل قدیمی تا مدرن، پاسخگوی شما برای تغییر و تحول سطح خانه هستند؛ از پارکت چوبی و سنتی و سنگهای قدیمی گرفته تا انواع کفپوشهایی مدرن و روزآمد که باید با بررسی مزایا و معایب هریک از انواع کفپوشها، ایدهآل ترین گزینه را برای خانه برگزینید. با این حال هستند افرادی که از شکل موزاییکی کفپوش خانه قدیمی هم استقبال میکنند و ترجیح میدهند این نمای نوستالژیک را با افزودن فرش یا کفپوشهای چشمنواز قدیمی، مدرن یا کهنهنما، چیدمان را به فضایی خاص و متفاوت تبدیل کنند.
برق انداختن سرویس بهداشتی قدیمی
یکی از بخشهای خانههای قدیمی که نیاز اساسی به بازسازی و جلوه بخشی دارد، فضای حمام و دستشویی است. معمولا وجود آب در محیط سرویس بهداشتی، تاثیر دو چندانی در فرسودگی، زنگ زدن و رنگ باختن اشیا دارد. به همین دلیل معمولا فضاهای مرطوب دستشویی و حمام نیاز بیشتری به بازسازی پیدا میکنند.
در صورتی که کاشی دیوارها قابل شستشو و پاکسازی باشند، شاید نیازی به تعویض آنها نداشته باشید. اما در صورت فرسودگی، شکستگی و از شکل افتادن، لازم است که حتما برای خریداری کاشیهای جدیدی برای سرویس بهداشتی اقدام کرده و آنها را تعویض کنید.
فضای دستشویی و حمام، تاثیر مهمی در درک نظافت و احساس آرامش اهالی و مهمانان خانه دارد؛ پس لازم است در این بخشها وسواس به خرج داده و تمامی ردپاهای گذشته را پاک کنید. برچیدن شیرآلات قدیمی و نصب وسایل و شیرآلات نو و براق، تاثیر خوبی در زیباسازی سرویسها دارد. پس از این بخش غافل نشوید. تعویض سینک دستشویی و توالت و وان حمام هم این روند نوسازی را تمام و کمال میکنند.
بیرون کشیدن آشپزخانه از دل مطبخ
فضای آشپزخانه هم از جمله چالش برانگیزترین بخشهای خانه در هنگام نوسازی است. با وجود اینکه در حال حاضر اوپن شدن آشپزخانهها، باعث شده که این قسمت به یکی از فضاهای پذیرایی تبدیل شود، اما هنوز خیلی از افراد ترجیح میدهند که خانه با وجود شکل و شمایل قدیمی خود، آشپزخانهای اپن داشته باشد.
برای این کار باید نقشه خانه بررسی و روش مناسب برای انجام این نوع تغییر، توسط مهندس معمار بررسی و درنهایت راهکار مناسبی انتخاب شود. اپن شدن آشپزخانه باعث میشود که این فضا در کانون دید قرار بگیرد؛ در نتیجه ظاهر کابینتها، کاشیها و بهطور کل شمای آشپزخانه اهمیت دوچندانی پیدا خواهد کرد. در هنگام بازسازی و نوسازی آشپزخانه هم باید به مسائل مختلفی توجه کنید که در مقالهای مجزا درباره آن صحبت کردهایم.
در صورتی که کابینتهای قدیمی همچنان قابل استفاده باشند، شاید بتوان با رنگآمیزی کابینتها و تعویض دستگیرهها، همچنان از آنها استفاده کرد. در غیر این صورت، تعویض کابینت و نصب کاشیهای جدید و حتی تهیه و نصب کفپوشهای آشپزخانه، یکی از هزینههای سنگین شما در مراحل بازسازی خانه قدیمیتان است.
ضمن اینکه با وجود وسایل مدرن امروزی پخت و پز ، شما نیاز دارید که فضاهایی متناسب با این وسایل داشته باشید و فضای آشپزخانه را متناسب با حضور وسایل و نیازهای مدرن امروزی مثل مایکروفر، ماشین ظرفشویی و …. چیدمان کنید.
تضاد میان امروز و دیروز
تضاد اتفاقی است که در خلق زیبایی تاثیر زیادی دارد. در خانههایی با شکل و شمایل قدیمی و حضور عناصر نوستالژیک، استفاده از وسایل دکوراتیو مدرن و یا به طور کلی چیدمان مدرن در نشان دادن زیباییهای نوستالژیک تاثیر به سزایی دارد. مثلا در یک خانه بازسازی شده که در گوشه و کنارش عناصری از دوران گذشته خودنمایی میکند، به کار گرفتن سبک چیدمان مدرن و یا مینیمالیستی که اصل در آن بر سادگی است، در بازنمایی جلوههای کهنه تاثیر زیادی دارد.
سخن آخر
ما در این مقاله سعی کردیم تا مراحل بازسازی خانههای قدیمی را بهصورت اجمالی مورد بررسی قرار دهیم تا در جریان جزئیات کارهایی که باید در حین بازسازی انجام شود قرار بگیرید.
البته همانطور که قبلا ذکر شد، اصلیترین بخش در بازسازی خانههای قدیمی، انجام بررسیهای زیرساختی است که باید توسط مهندسان و افراد خبره انجام شود. ما در این مقاله سعی کردیم به بررسی مراحل بازسازی خانه از نظر روساختی بپردازیم. در صورتی که تجربهای در این زمینه دارید، حتما تجربیاتتان را با ما در میان بگذارید.