محله دربند؛ خنک و کوهستانی

محله دربند محله‌ای با آب و هوای خنک و پاکیزه کوهستان البرز و مسیر کوهنوردان به سمت قله توچال است. این محله شمال شهر تهران به دلیل طبیعت سرسبز و صخره‌ای کوهستانی و رودخانه خروشان فضایی جذاب برای گشت و گذار و تفریح و البته رستوران و کافه‌گردی است.

محله دربند بیشتر به فضای گردشگری شناخته می‌شود و منطقه محبوب کوهنوردان است. این محله شمالی تهران که در نزدیکی میدان تجریش قرار گرفته از گذشته‌های دور مورد توجه و علاقه اعیان و اشراف برای اقامت ییلاقی بوده است. در این نوشته با نیک بوم همراه باشید تا درباره این محله جذاب تهران و امکانات و کیفیت زندگی در این منطقه بیشتر بدانیم.

پیشینه دربند

دربند یکی از سی و سه پارچه آبادی شمیرانات بوده و در گذشته‌های دور از چند محله مغ محله (مرغ محله ) و میر محله، شاه محله و ترش محله که در کنار هم قرار داشته‌اند تشکیل می‌شده که بعدها به نام دربند نام‌گذاری شدند.

قدمت شکل گیری این محله را 200 سال ارزیابی کرده‌اند یعنی زمانی که دو نفر از منطقه طالقان قزوین به این منطقه مهاجرت کردند و با تشکیل خانواده جایگیر و ماندگار شدند و سنگ بنای ایجاد این محله را نهادند.

محله دربند منطقه‌ای کوهستانی، خوش آب و هوا و پر از دار و درخت  و رودخانه‌ای پرآب و خروشان بوده و هست و به همین دلایل از گذشته‌های دور  به عنوان منطقه‌ای ییلاقی مورد توجه اعیان و اشراف بوده است.

ساکنان این محله عموما کشاورز و باغدار بوده‌اند و زمین‌ها‌ی باغداری و کشاورزی آنها در منطقه الهیه بوده است و خود آنها نیز در این محله ساکن بوده‌اند .

در دوران قاجار شاهزادگان قاجار در این منطقه عمارت‌های ییلاقی ساختند و در دوان رضا شاه یک هتل در کنار رود دربند احداث شد که در آن از مهمانان خارجی پذیرایی می‌شد.  در کنار این هتل که هتل دیپلمات نامگذاری شد چند ویلا هم ساخته شد و همین اقدامات به همراه ساخت ادارات و اماکن دولتی و شهرداری در این منطقه منجر به پیشرفت شهرنشینی این محله شد.

مجسمه معروف میدان  دربند که تندیس کوهنوردی است که در این میدان در انتظار رسیدن هم نوردش ایستاده، اثر «رضا لعل ریاحی» مجسمه ساز ایرانی است که در سال ۱۳۴۱ ساخته شده است.

محله دربند کجاست؟

محله دربند یکی از معروف‌ترین محله‌های تهران است که بیشتر به منطقه گردشگری، رستورانگردی و مسیر کوهنوردی شناخته می‌شود. این محله در شمالی‌ترین منطقه تهران و در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و ابتدای راه رسیدن به کوهستان البرز و قله توچال قرار دارد.

کوهنوردان قله توچال مسیر دربند را برای صعود پیش می‌روند. دربند بخشی از منطقه شمیرانات و منطقه یک شهرداری تهران است.

خیابان دربند از میدان تجریش آغاز و به سمت بالا و میدان سربند می‌رسد. محله دربند از سمت شمال به کوه‌های البرز، از جنوب به میدان سربند و محله تجریش، از شرق به امامزاده قاسم و از غرب به محله زعفرانیه منتهی می‌شود.

دسترسی محل دربند

نزدیکی محله دربند به میدان اصلی و پرتردد تجریش، دسترسی خوبی برای اهالی این محله فراهم کرده است. خط تاکسی از میدان تجریش تا میدان دربند یا سربند اهالی را تا میدان تجریش و بالعکس می‌رساند.

با رسیدن به میدان تجریش اهالی این منطقه به خطوط حمل و نقل عمومی اتوبوسرانی، خط اتوبوس تندروی راه آهن تجریش پایانه تاکسی و البته ایستگاه متروی تجریش دسترسی پیدا می‌کنند. پمپ بنزین پروما نیاوران و و پمپ بنزین خیابان قلمستان در خیابان ولیعصر، نزدیک‌ترین جایگاه سوختگیری بنزین و گاز در نزدیکی محله دربند است.

بافت مسکونی این محله

دربند محله‌ای است که از دو بافت قدیمی سنتی و نوساز و مدرن تشکیل شده. خانه‌های قدیمی و سنتی و حتی روستایی با کوچه‌های تنگ و باریک در مناطق شمالی دیده می‌شود و هرچه به سمت جنوب محله پیش می‌روید بافت محله مدرن و نوساز و خیابان‌ها پهن می‌شود.

جالب است بدانید که اهالی این محله از قدیم به دعانویسی معروف بوده‌اند. دربند محله‌ای خوش آب و هوا خنک و کوهستانی است و منطقه‌ای گران قیمت به حساب می‌آید.

محله دربند به دلیل خوش آب و هوا و کوهستانی بودن به منطقه‌ای گردشگری با ردیف رستوران و کافه‌هایی تبدیل شده که از گردشگران این مسیر پذیرایی می‌کنند.  البته همین ویژگی باعث شده که تردد وترافیک به خصوص در شب‌های تعطیل به خیابان‌های دربند کشیده شود. دربند یکی از معروف ترین مناطق تفریحی و گردگشگری شمال تهران است.

خيابان های مهم محله دربند عبارتند از:

• خیابان فنا خسرو
• خیابان غلام جعفری
• خیابان ظهیرالدوله
• خیابان مژده
• خیابان بوکان
• خیابان نخجوان

امکانات محله دربند

محله دربند به دلیل نزدیکی به میدان تجریش، از امکانات شهرنشینی خوبی برخوردار است.

مراکز خرید و خدماتی حوالی میدان تجریش در دسترس اهالی این منطقه قرار دارد.

مرکز خرید تندیس

پاساژ تندیس تهران مرکز خریدی معروف و نسبتا قدیمی در میدان تجریش و نزدیکی محله دربند است. در این مرکز خرید 170 فروشگاه در 4 طبقه  با ویترینی از محصولات، متنوع شامل انواع لباس، شال و روسری، کیف و کفش، عینک، عطر و ادکلن، محصولات آرایشی و بهداشتی، بدلیجات، لوازم خانه و وسایل تزئینی، اسباب بازی فروشی و… از برندهای معروف خارجی و داخلی مثل دان هیل، دیور، اسپریت، لیوایز، زولو، زارا و بنتون فعالیت دارند.

رستوران سلف سرویس اردک آبی که یکی از رستوران‌های معروف شمال تهران است در پاساژ تندیس قرار دارد. یکی از امکانات مرکز خرید تندیس وجود پارکینگ طبقاتی اختصاصی در 5 طبقه و کارواش است. کسانی که ناتوانی جسمی دارند می‌توانند به راحتی از این مرکز خرید استفاده کنند چون مسیری مخصوص به این افراد اختصاص داده شده‌ است. تندیس در میدان تجریش خیابان جعفری قرار دارد.

پاساژ قائم

پاساژ قائم در میدان تجریش از مراکز خرید معروف و در دسترس اهالی دربند است. در این پاساژ  شش طبقه بیشتر از ۷۰۰  فروشگاه با ویترین انواع‌ پوشاک زنانه، مردان و بچگانه، طلا و جواهر، لوازم خانگی، صنایع دستی، خدمات موبایل، کامپیوتر و آثار هنری فعالیت می‌کنند

طبقه ششم این پاساژ  به هنرمندان جوان اختصاص داده شده است تا آثار هنری خود را به نمایش بگذارند. پاساژ قائم دارای دو در اصلی و فرعی، راه‌پله و آسانسور است و سرویس بهداشتی  است.پاساژ قائم در میدان تجریش، خیابان شهرداری قرار دارد.

ارگ تجریش

پاساژ ارگ تجریش در ضلع شمالی میدان تجریش یکی از مراکز خرید بزرگ و لوکس تهران است که در نزدیکی محله دربند قرار گرفته.

ارگ تجریش در ابتدای خیابان سعدآباد در پنج طبقه فروشگاه‌های انواع پوشاک زنانه، پوشاک بچه‌گانه، سیسمونی، کیف و کفش، بلور، عطر و ادکلن، ساعت، گوشی، لوازم خانگی، فرش، لوازم الکترونیکی، کالای خواب، طلا و جواهر و لوازم آرایشی و بهداشتی با برندهای معتبر داخلی و خارجی… در خود جای داده است.

پیرگاردین، انجلز، هنری کربن، اسپرینگ فلیدز، چرم درسا، ریباک، اسکچرز بعضی از برندهایی هستند که در ارگ تجریش شعبه دارند.

پنج سالن سینمایی، شهربازی و فودکورت  در طبقه سوم و رستوران بام سبز بر فراز این مرکز خرید لوکس از دیگر جذابیت‌های آن است.

این پاساژ برای خرید محصولات دارای برند مناسب است.

بازار سنتی تجریش

بازار سنتی تجریش در میدان تجریش با انواع میوه و تره بار در نزدیکی محله دربند و دسترس اهالی این منطقه است.

بازار سبزی و تره‌بار تجریش که از یک سمت به میدان تجریش و از سمت دیگر به امامزاده صالح راه دارد، ترکیبی خوش رنگ و عطر از انواع سبزیجات و میوه‌های تر و تازه را یکجا پیش روی گردشگران قرار می‌دهد.

این بازارچه قدیمی مسقف «تکیه تجریش» است که در ماه محرم بساط میوه فروش‌ها در آن جمع و مراسم سوگواری برپا می‌شود.

تکیه تجریش یکی از قدیمی‌ و مشهورترین تکیه‌های تهران است که مراسم عزاداری خاص مثل نخل‌گردانی در آن برگزار می‌شود.

امامزاده صالح

امامزاده صالح تجریش  یکی از مکان‌های مذهبی و زیارتگاهی  تهران در میدان تجریش و نزدیک به محله دربند قرار دارد.

امامزاده صالح بارگاه فرزند امام موسی کاظم (ع) است.

زائران امامزاده صالح در بازار سنتی تجریش می‌توانند، تسبیح، انگشتر، مهر و سجاده و سوغات متبرک بخرند.

مراکز تفریحی و گردشگری دربند

تله سیژ دربند

تله سيژ دربند يکي از امکانات تفریحی محله دربند و شمال تهران است.

اين تله سيژ با طول 600 متر و دو ايستگاه گردشگران این منطقه را به ارتفاعات کوهپايه های البرز مي برد.

گردشگران برای رسیدن به تله‌سیژ از میدان تجریش به سمت میدان دربند – رفته و با تهیه بلیت و استفاده از آسانسورهای تعبیه شده می توانند از ایستگاه اول تله سیژ دربند استفاده کنند.

ایستگاه اول تله سیژ دربند در ارتفاع 63 متری از سطح زمین قرار دارد و زمان استفاده از آن هم 5 تا 6 دقیقه است.

بوستان گلابدره

پارک زیبای گلابدره یکی از فضاهای خوش آب و هوای سرسبز شمال شهر تهران و در شرق محله دربند است.

بوستان گلابدره در دامنه کوه‌های پرشیب و سنگی دربند ایجاد شده و چشم‌انداز زیبا و سیصد و شصت درجه‌ای به شهر تهران دارد.

در این پارک امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی برای گردشگران در نظر گرفته شده . مثل رستوران، بوفه و چایخانه، دریاچه، مسیر تندرستی کوهستانی با طول ۶ کیلومتر، پیست دوچرخه سواری ۸۰۰ متری، آلاچیق، آبشار، فضای سبز گسترده، محوطه سازی و سنگفرش، ساخت پله در مسیرهای پر شیب، برکه و آبنما، زمین بازی، سکوهای نشیمن، دستشویی، دستگاه‌های ورزشی و از همه مهم‌تر سورتمه گلابدره.

سورتمه گلابدره

سورتمه گلابدره در مرتفع ترین قسمت بوستان راه‌اندازی شده و با مسیری 1200 متری یکی از طولانی ترین مسیرهای سورتمه سواری در است.

کابین های سورتمه با حداکثر سرعت 40 کیلومتر حرکت می‌کنند و علاوه بر اینکه هیجان امنی دارند، چشم اندازی زیبا از تهران را در مقابل نگاه گردشگران سورتم قرار می‌دهد.

بوستان گلابدره علاوه بر سورتمه سواری، سافاری پارک وحشت، سینما پرواز و ماشین کوبنده هم دارد.

پارک گلابدره در خیابان دربند ، نرسیده به میدان دربند ، انتهای خیابان اسدالهی قرار دارد.

کاخ موزه سعدآباد

مجموعه تاریخی، فرهنگی و هنری سعد آباد تهران، یک مجموعه جذاب گردشگری و تاریخی با چندین موزه و ضای سبز وسیع و زیبا، از مناطق گردشگری معروف محبوب تهران در نزدیکی و غرب محله دربند قرار دارد.

این مجموعه که حالا فضایی گردشگری و جذاب برای گشت زنی در میان موزه‌های تاریخی و نمایشگاه‌های هنری است روزگاری یکی از اقامتگاه‌های ییلاقی پادشاهان قاجار و پهلوی بوده است.

باغ سعد آباد فضایی سبز و وسیع با درختانی بلند بالا و پرشاخ و برگ است. کاخ اختصاصی مجموعه سعدآباد، کاخ اصلی این مجموعه است. بقیه کاخ‌ها به مرور زمان به مجموعه سعد آباد افزوده شد که به اعضای خانواده رضاشاه تعلق دارند. هجده کاخ کوچک و بزرگ از دوره های قاجار و پهلوی در این مجموعه قرار دارد.

کاخ موزه ملت، موزه آب، موزه پوشاک سلطنتی، موزه استاد حسین بهزاد، موزه آشپزخانه سلطنتی، موزه برادران امیدوار، موزه استاد فرشچیان، کاخ موزه سبز، موزه هنر ملل، موزه هنرهای زیبا، موزه سلاح‌های درباری و موزه خط و کتابت میرعماد را می‌توانید در این مجموعه بازدید کنید.

کاخ موزه سعدآباد در خیابان طاهری قرار دارد.

باغ دربند

باغ  دربند از مکان‌های تاریخی محله دربند است که در گذشته خانه فخرالسلطنه همسر شیخ خزعل حاکم خرمشهر بوده است.

شیخ خزعل بعد از کودتای 1299 به دست رضاشاه پهلوی از حکومت خوزستان عزل شد و به تهران منتقل شد.

او مدت 11 سال در این باغ زیبا تحت نظر زندگی کرد و در سال 1315 درگذشت.

در حال حاضر بازدید از عمارت این باغ که با معماری زیبای قاجاری ساخته شده ممنوع است اما درای رستوران و کافه سنتی و  پارکینگ اختصاصی است.

خانه شیخ خزعل در میدان قدس، محل تقاطع خیابان دربند و شهید فنا خسرو واقع شده است.

گورستان ظهیرالدوله

گورستان مشهور ظهیرالدوله یکی از مقاصد نام آشنای اهالی هنر و ادب در تهران  و محله دربند است.

این گورستان قدیمی که در میان طبیعت سرسبز و درختان منطقه دربند تهران قرار دارد، محل به خاک سپردن شخصیت‌های ادبی و تاریخی ایرانی زیادی است.

یکی از این چهره‌های نامی و گران قدر فروغ فرخ‌زاد، شاعر جسور و نوپرداز ایرانی است.

علی‌خان ظهیرالدوله اولین ساکن گورستان است و نام ظهیرالدوله از نام او گرفته شده است.

ایرج میرزا، ابوالحسن صبا، داریوش رفیعی، مرتضی محجوبی، روح‌الله خالقی، حسین یاحقی، قمرالملوک وزیری، ملک‌الشعرای بهار، رهی معیری، دکتر محمّدحسین لقمان ملقب به لقمان‌الدوله و معین‌الاطبا. در این گورستان آرمیده‌ادند.

اعضای انجمن اخوت با سنگ قبرهای کوچک و بی‌پیرایه از جنس کاشی دیگر ساکنان گورستان ظهیرالدوله هستند.

اعضای انجمن اخوت سنگ بنای گورستان ظهیرالدوله را در سال 1303 و به دنبال خاکسپاری علی‌خان ظهیرالدوله در این مکان، گذاشتند و با خفتن در کنار مرادشان، صفاعلی یا همان ظهیرالدوله، او را در اینجا هم تنها نگذاشتند.

علی‌خان قاجار دولو وزیر تشریفات دربار ناصرالدین شاه قاجار بوده که ملقب به ظهیرالدوله بوده است.

ظهیرالدوله به خاطر تفکر آزادی خواهانه‌اش محبوبیت زیادی میان مردم و چهره‌های سیاسی و فرهنگی داشته و به پیروی از صفی‌علی شاه، انجمن اخوت را با 110 نفر عضو تأسیس کرد و تا پایان عمر، خود و همسرش در این انجمن به فعالیت‌های آزادی‌خواهانه‌شان ادامه دادند.

از سال 1340 به بعد، دفن اموات در این گورستان با داشتن اجازه‌نامه خاص انجام شده.

انجمن اخوت سالها تولیت گورستان ظهیرالدوله را داشت و آخرین متولی آن هم درویش رضا بود که در سال 1366 درگذشت. در حال حاضر هم همسر و و فرزندش این مسئولیت را بر عهده دارند و حفظ و نگهداری از این گورستان را به عهده زنی سالخورده گذاشته‌اند.

گورستان ظهیرالدوله در میدان قدس، خیابان دربند، خیابان ظهیرالدوله، پلاک 3 واقع شده است.

بیمارستان شهدا

بیمارستان شهدای تجریش نزدیک‌ترین مرکز درمانی و بیمارستان دولتی نزدیک به محله دربند است.

بیمارستان شهدا با 359 تخت بستری و 43 تخت اورژانس، 14 اتاق عمل و 10 ریکاوریو 18 بخش بالینی در تمامی حوزه‌های تخصصی پزشکی ودرمانگاه‌های تخصصی و فوق تخصصی به مراجعان خدمات درمانی ارایه می‌دهد.

بیمارستان شهدای تجریش در میدان تجریش، خیابان شهرداری حد فاصل میدان تجریش و میدان قدس قرار دارد.

مرکز بهداشت دربند

در این مرکز بهداشتنی درمانی در زمینه آموزش و مراقبت های بهداشتی و واکسیناسیون  نوزا، کودک، نوجوان، جوان، میانسال و سالمند خدمات ارایه می‌شود.

این مرکز در میدان دربند پایین تر از میدان سربند ساختمان شورای حل اختلاف قرار دارد.

رستوران ‌های دربند

محله دربند را می‌توان بورس انواع و اقسام رستوران، کافه و سفره خانه سنتی دانست.

در این منطقه گردشگری صف طولانی و متنوع رستوران‌ها در انتظار گردشگران این منطقه خوش آب و هوا و باصفای تهران است.

رستوران کوهپایه

رستوران كوهپايه یکی از مشهورترین رستوران‌‌ های دربند است که فضای سرپوشیده و فضای باز باصفا و پر دار و درختی دارد.

این رستوران منوی متنوعی از انواع غذاهای ایرانی، کباب و غذاهای بین الملل دارد.

رستوران پای کوه

رستوران پای کوه دربند در کنار رودخانه قرار دارد و فضای باز ان پر از گل و گیاه و صدای عبور رودخانه است.

رستوران باغ ایرانی، سفره خانه آبشار، رستوران آستان و  رستوران جوانان ۳ دربنداز دیگر رستوران‌های این منطقه گردشگری تهران هستند.

 رستوران قصاب

رستوران کاساب دربند شعبه دوم رستوران معروف کاساب در خیابان فرشته تهران است.

این رستوران که به سبک آشپزی ترکیه‌ای است و سرآشپزهای ترک دارد، انواع غذاها و استیک‌ها  مثل تی‌بن، دالاس، راحت الحلقوم، ریب‌آی ، خامه استیک ودسر و نوشیدنی‌های ترکیه‌ای چون کاتمر، کادایف، کونفه…را سرو می‌کند.

استیک هاوس کاساب در خیابان دربند، خیابان فناخسرو، پلاک 67 قرار دارد.

رستوران منهتن گریل

رستوران منهتن گریل به ساندیچ و سس‌های منحصر به فردش معروف است. در این رستوران ساندویچ‌های مرغ و گوشت گریل شده و با سس‌های خاص سرو می‌شوند. پیتزا و برگر هم در منوی این رستوران هست.

این رستوران در خیابان دربند، خیابان جعفری، پلاک ۸۵ قرار دارد.

کبابسرای شمرون

کبابسرای شمرون یا شمرون کباب از کبابی‌های مشهور تجریش در ابتدای خیابان دربند قرار دارد و با ارایه انواع کباب‌ها با کیفیت و طعم لذیذ اسم و رسم خوبی دست و پا کرده است.

سام کافه

سام کافه دربند یکی از شعبه‌های کافی‌شاپ‌های معروف و حرفه‌ای سام کافه است.

این کافه با انواع قهوه و منوی غذاهای کافی شاپ در دسترس اهالی دربند است.

سام کافه در خیابان دربند، نبش کوچه یغما، پلاک ۱، ساختمان فرمهر، طبقه همکف است.

اماکن ورزشی

محله دربند یک مسیر جذاب برای ورزش کوهنوردی به سمت قله توچال است. به همین دلیل این منطقه برای ورزشکان کوهنورد جذاب است.

علاوه بر این در این محله باشگاه‌ها ورزشی هم در دسترس اهالی هست.

باشگاه ورزشی بین‌الملل

مجموعه ورزشی بین الملل دربند یکی از مراکز ورزشی در دسترس این محله است.

این باشگاه دارای امکانات ماساژ، استخر، سونا و جکوزی و پارکینگ است و در رشته های ورزشی بیلیارد و بدنسازی خدمات ورزشی ارایه می‌دهد.

این باشگاه در خیابان دربند، خیابان اسدالهی، خیابان حسینی، بن بست محرابیان قرار دارد.

مجموعه ورزشی الغدیر مجموعه ورزشی باغ شاطر از دیگر باشگاه‌های این محله هستند.

در محله دربند دو مسجد وجود دارد که اهالی برای مراسم مذهبی به این مساجد مراجعه می‌کنند.

• مسجد ولیعصر در خیابان شهرداری، خیابان دربند، خ دوم، پلاک
• مسجد حجت ابن الحسن عسگری در خیابان دربند، خیابان گلپاد، خیابان میری.

مدارس دربند

در این محله مدارس مختلف دخترانه و پسرانه در مقاطع تحصیلی وجود دارد و ساکنان محله  امکان فرستادن دانش آموزان به مدرسه در داخل محله را دارند. البته مدارس محله تجریش هم در نزدیکی این محله در دستس هستند.

• دبستان پسرانه دولتی محیط در خیابان دربند، خیابان خلیلی، خیابان شهید الفت، کوی محیط .
• دبستان پسرانه دولتی فرزانه در خیابان دربند خیبان اسداللهی، پلاک 8.
• دبستان و پیش دبستان دخترانه غیرانتفاعی بهار مدرس در خیابان دربند، خیابان ظهیرالدوله، کوچه شیبانی پلاک2.

سخن آخر

محله دربند یکی از محله‌های شمال تهران و بالای میدان تجریش است که خوش آب و هوا و کوهستانی و مسیر گردشگری بودن این محله را به یک محله خاص تبدیل کرده است.

کسانی که دوست دارند در محله‌ای خوش آب و هوا و نزدیک به فضاهای طبیعی گردشگری زندگی کنند دربند انتخاب خوبی برای این افراد است.

دربند به دلیل نزدیکی به میدان تجریش و محله تجریش امکانات شهرنشینی و دسترسی حمل و نقل عمومی خوبی دارد.

این محله جزو محله‌های گران قیمت شمال شهر تهران است.