محله اکباتان ، محله‌ای مشهور و محبوب در منطقه جنوب‌غربی تهران است که درست وقتی در بزرگراه کرج- تهران، به پایتخت نزدیک می‌شوید، اولین شمایلی که به چشمتان می‌آید، ساختمان‌های یکدست اکباتان در ضلع جنوبی بزرگراه است که از ورودتان به شهر بزرگ تهران حکایت دارند.
اهالی این شهرک خاطرات و حال و هوای مشترکی دارند؛ محله‌ای که مثل سرزمین مادری دوم برای اهالی و ساکنان فعلی و قدیمی اکباتان، دوست‌داشتنی و تکرار نشدنی است. این شهرک همه چیز برای همزیستی و زندگی آرام در یک فضای مسکونی مطلوب و متناسب با نیاز شهرنشینی امروزی را داشته و دارد.
با نیک بوم در این نوشتار همراه شوید تا اکباتان را از سال‌های دور مرور کنیم و در مسیرهای سرسبز این محله قدم بزنیم و ویژگی‌های سکونت در این مجتمع مسکونی جذاب را بیشتر بشناسیم.
محله اکباتان کجاست؟
با طی مسیر و نزدیک شدن به پایتخت از ورودی غربی تهران و در حاشیه جنوبی بزرگراه کرج- تهران، ابهت آپارتمان‌های عظیم بتنی و یکدست خاکستری و ردیف پنجره‌ها به شدت جلب توجه می‌کنند.
اینجا شهرک اکباتان، شهرک مسکونی مشهور، قدیمی و محبوبی است که در جنوب غرب پایتخت و در منطقه ۵ شهرداری تهران قرار دارد.
اکباتان از سمت شرق به کوی بیمه و شهرک آپادانا، از شمال به بزرگراه تهران-کرج، از غرب به نمایشگاه صنایع هواپیمایی و از جنوب به بزرگراه شهید لشگری محدود می‌شود.
پیشینه شهرک اکباتان
اشتباه نکنید! اکباتان را آمریکایی‌ها نساخته‌اند. برخلاف تصور عمومی، شهرک اکباتان توسط یک مهندس ایرانی طراحی و ساخته شده است.
در کتاب “اکباتان، مدنیت معاصر معماران ایران” که توسط بهروز مرباغی، سید فرید توکلی، نگار حاتم‌نژادیان، عرفان خسروی، فرشید رحیمی‌کلهرودی و کسری کاوسیان تالیف شده، اطلاعات مستندی درباره ساخت این مجتمع مسکونی و سازنده آن نوشته شده و در این کتاب، مهندس رحمان گلزار شبستری به عنوان طراح اصلی اکباتان معرفی می‌شود.
اما دلیل اینکه ساخته شدن اکباتان را به آمریکایی‌ها نسبت می‌دهند این است که در دهه‌های 40 و 50، تجربه کافی در زمینه ساخت سازه‌های بتنی در ایران نبود؛ پس مدیریت ساخت و نظارت بر اجرای سازه‌های بتنی اکباتان به شرکت آمریکایی “استارِت” سپرده شد.
طراحی فاز دوم اکباتان را هم یک معمار کره‌ای انجام داده است.
داستان ساخت شهرک اکباتان
داستان شروع ساخت اکباتان توسط مهندس گلزار، به دوران دانشجویی او در رشته معماری دانشگاه هنرهای زیبای تهران برمی‌گردد. آقای گلزار پس از فارغ‌التحصیلی به دنبال تحقق رویای خود رفت.
گلزار در آن زمان زمینی هزار و 200 متری که در منطقه اکباتان فعلی بود و جزو فضای شهری تهران به حساب نمی‌آمد را به ۳ قطعه ۴۰۰ متری تفکیک کرد و برای تامین هزینه ساخت، ۲ قطعه آن را فروخت و یک آپارتمان ۴ طبقه دو واحدی بسیار خوش ساخت را بنا کرد که چشم خیلی‌ها را گرفت.
او با مشکلات و فراز و نشیب‌های بسیار و جذب سرمایه‌گذار و همچنین پیش‌فروش واحدهای در دست ساخت توانست زمین‌های اطراف را هم خریداری و ایده ساخت یک مجتمع مسکونی با نام “اکباتان” را عملی کرد. از همان ابتدا کیفیت بالای این مجتمع، بر سر زبان‌ها افتاد؛ استقبال بالا گرفت، تا جایی که شرکت سهامی نوسازی و عمران تهران، زمین‌های اطراف را خرید و پروژه شهرک اکباتان گسترش یافت.
خانه‌های آن زمان اکباتان به‌صورت مبله فروخته می‌شد و کیفیت متریال استفاده شده عالی بود. کابینت و لوازم داخلی این واحدها را کارخانه الکترولوکس تولید می‌کرد و استفاده از پنجره دوجداره برای حذف سر و صدای فرودگاه برای اولین بار در این مجتمع انجام شد و شرکت آمریکایی اوتیس سازنده آسانسورهای اکباتان بود.
اکباتان بهترین مجتمع مسکونی ایران
اکباتان دلایل زیادی برای آنکه بهترین مجتمع مسکونی ایران لقب بگیرد را داراست.
ساخت اصولی و مقاوم آپارتمان‌ها و ساختار مطابق با نیازهای بهروز شهرنشینی، سال‌هاست که این شهرک را به شهرت رسانده و با گذشت نزدیک به پنجاه سال از عمرش، همچنان کیفیت لازم برای درک یک زندگی همراه با آسایش را در محیط شهری دارد.
ویژگی‌های شهرک اکباتان
اما چه دلایلی اکباتان را در منطقه جنوبی تهران، به محله‌ای جذاب و محبوب و پرطرفدار تبدیل کرده است؟
کیفیت ساخت این شهرک چنان بالاست که عمر مفید آن 300 سال تخمین زده شده و مقاومت ساختمان‌ها آنچنان بالاست که در برابر زمین‌لرزه 9 ریشتری هم خم به ابرو نمی‌آورد. اکباتان 50 سال پیش که اسکلت بتنی در ایران کاربردی در ساخت‌وساز نداشت، با اسکلت بتنی ساخته شد.
از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد محله اکباتان، دست کم در آن دوره، وجود شوتینگ برای دفع آسان زباله، رایزرهای اختصاصی و پله فرار، پارکینگ وسیع و طراحی متراژهای مختلف در واحدهاست.
استفاده از استانداردهای معماری در این مجتمع، باعث شده تا با وجود دیوار به دیوار بودن واحدها، همسایه‌ها مزاحمت صوتی برای هم ندارند. خانه‌های اکباتان پنجره‌های نورگیر دارد و درعین حال به هم دید ندارند.
ترکیب فضای مسکونی با فضای سبز در اکباتان کاملاً برابر است؛ یعنی به ازای یک متر فضای مسکونی یک متر فضای سبز در نظر گرفته شده و همین سرسبزی و فضای سبز ویژگی برتر این مجتمع مسکونی است. نکته جالب در ساخت این مجتمع، طراحی پیاده راه‌هایی است که مسیری سرسبز را برای عبور عابران پیاده و دانش‌آموزان تا مدرسه فراهم می‌کند.
و جانمایی مدارس در اکباتان به گونه‌ای است که بچه‌ها نیازی به عبور از عرض خیابان نداشته باشند و از مسیر پیاده راه‌ها به مدرسه برسند.
یک دیگر از ویژگی‌های مهم و زبانزد این محله، مستقل بودن ساکنین در خرید و استفاده از خدمات شهری است. در محله اکباتان هر چیزی که برای زندگی بخواهید فراهم هست. وجود مراکز خرید محلی باعث شده که اهالی نیازی به خروج از شهرک نداشته باشند و همان‌جا در جزیره مستقل اکباتان تمام مایحتاج‌شان برطرف شود.
آشنایی با فازهای شهرک اکباتان
شهرک اکباتان 5.94 کیلومتر مربع وسعت دارد و دارای 3 فاز ، 33 بلوک و 15675 واحد مسکونی آپارتمانی در متراژهای مختلف است و آپارتمان‌های محله اکباتان، یک‌خوابه، دوخوابه، سه خوابه و چهار خوابه از متراژ 68 تا 176 متری هستند.
فاز یک شهرک اکباتان
فاز یک که اولین مرحله ساخت محله اکباتان است، 10 بلوک دارد و به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده است. بلوک‌های بالا و بلوک‌های پایین، عنوانی است که اهالی اکباتان به دو بخش جدا شده با دو ورزشگاه پاس و راه‌آهن داده‌اند. 4 بلوکی که در شمال ورزشگاه‌ها قرار دارند، بلوک‌های بالا و 6 بلوک جنوبی، بلوک‌های پایین هستند.
فاز یک، هفت بازارچه در جنوب ورزشگاه و چهار بازارچه در بخش شمال ورزشگاه‌ها دارد.
از لحاظ مدارس و مراکز تحصیلی هم در دوبخش بلوک‌های پائینی و بالایی، مدارس متعددی در رده‌های مختلف تحصیلی از جمله مدرسه ابتدایی معلم شهید و دبیرستان شهید عموییان قرار دارند.
فاز 2 شهرک اکباتان
فاز دو محله اکباتان 13 بلوک دارد و پرجمعیت‌ترین فاز شهرک است. آپارتمان‌های فاز دو، دوبلکس هستند و بلوک ۵ در فاز دو تنها بلوک شهرک است که دارای استخر سونا و جکوزی است.
بلوک‌ها روی خط شمالی جنوبی ساخته شده‌اند و آپارتمان‌ها نور شرقی غربی دارند. فاز 2 سه بازارچه و 5 مدرسه دارد.
فاز 3 شهرک اکباتان
فاز 3 شهرک اکباتان، بعد از انقلاب اسلامی ساخته و آپارتمان‌های آن سال 1370 واگذار شد. فاز سه، کوچک‌ترین فاز اکباتان و دارای 4 بلوک است.
فاز سه دو مدرسه حضرت معصومه و شهید اشرفی اصفهانی و یک مجتمع تجاری با 40 فروشگاه دارد.
حال و هوای سکونت در محله اکباتان
حال و هوای سکونت در محله اکباتان برای یک زندگی آرام در محیط شهری و بدون مزاحمت و کمبود فراهم است. همین ویژگی‌ها اکباتان را برای اهالی‌اش محبوب و دوست‌داشتنی کرده و حتی کسانی که از این محله رفته و اثاث‌کشی می‌کنند هم خودشان را همچنان بچه اکباتان می‌دانند؛ مثل اینکه این محله، سرزمین مادری دوم‌شان باشد.
جالب اینجاست که نه تنها ساکنان اکباتان، در آرامش زندگی می‌کنند؛ بلکه حتی حیوانات خیابانی هم زندگی آرام و امنی دارند. گربه‌ها در اکباتان محبوب هستند و ساکنان برایشان غذا می‌گذارند و مواظب‌شان هستند.
محیطی ایده‌آل برای کودکان و سالمندان
فضای باز اکباتان جوری ساخته‌شده که بچه‌ها در امنیت، فضای کافی برای بازی و دورهم بودن داشته باشند. همین فضای سبز یکی از ویژگی‌هایی است که سالمندان را هم از زندگی در اکباتان راضی نگه می‌دارد. وجود مدارس در محدوده اکباتان هم مزید بر علت شده که صمیمیت و همراهی و یکدستی بیشتری بین بچه‌ها ایجاد شود.
یکی از مزایای مهم شهرک اکباتان، رعایت حال معلولان و قرار دادن رمپ و گذرگاه‌های مناسب برای عبور صندلی چرخدار است. انگار در اکباتان به همه چیز فکر شده است.
جذابیت‌های اکباتان برای جوانان
وجود کافه‌ها و رستوران‌های متنوع با فضاهای مدرن، سنتی و خاص در جا‌به‌جای این محله، فضای گرم و جوان‌پسندی به وجود آورده و کلی موقعیت برای پاتوق شدن و وقت‌گذرانی دارد.
تماشای پارکورکارها در محله اکباتان و یا تماشای دیوارهایی که با طرح‌های گرافیتی نقاشی شده در این محله نشانه جو مثبت اکباتان برای جوان‌ترها در کنار افراد مسنی است که در فضای سبز این محله روی نیمکت‌ها با آرامش اوقات‌فراغت خود را در کنار هم سپری می‌کنند.
یکی از جنبه‌های جذاب محله اکباتان، جمعیت جوان این محله و احساس آرامشی است که در این منطقه دارند. اهالی این محله به دلیل همبستگی و احساس صمیمیت مشترکی که با هم دارند، در شبکه‌های اجتماعی مختلف، صفحاتی مخصوص به اکباتان راه انداخته‌اند و خارج از فضای محله، از سراسر شهر یا حتی دنیا در فضاهای مجازی با یکدیگر در ارتباط هستند.
“سایت اکباتان من” سایت اختصاصی محله اکباتان است که اطلاعات خوبی درباره این محله در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد. در این سایت می‌توانید اطلاعات مفصلی درباره مشاغل و خدمات و فروشگاه‌های موجود در اکباتان به دست آورید.
فرهنگ مشترک بچه‌های اکباتان
اکباتانی‌ها در فضای سبز مشترک شهرک، همبازی و هم‌محلی می‌شوند؛ از لابه‌لای فضای سرسبز و پیاده‌روهای امن این محله به مدرسه مشترک می‌روند و از بازارهای محلی نزدیک این شهرک که همه چیز دارند خرید می‌کنند. اصطلاحاً “بچه اکباتان” بودن یک فرهنگ خاص مشترک است.
وقتی بچه‌های اکباتان به هم می‌رسند، حتی اگر غریبه هم باشند، حر‌ف‌ها و خاطرات مشترک زیادی با هم دارند.
دسترسی به اتوبان و حمل‌و‌نقل عمومی
محله اکباتان ، به بزرگراه‌های شهید لشگری، ستاری، اتوبان تهران- کرج و میدان آزادی به عنوان یکی از مراکز اصلی ارتباطی با نقاط مختلف تهران از جمله میدان ونک، میدان صادقیه، میدان رسالت و… دسترسی آسانی دارد.
در مردادماه سال 91، خط چهار متروی تهران در شهرک اکباتان راه‌اندازی شد و بدین ترتیب وضعیت دسترسی ساکنین این محله به وسایل حمل و نقل عمومی حسابی بهبود پیدا کرد. ایستگاه متروی شهرک اکباتان، در فاز دو و روبروی بلوک ۱۳ قرار دارد.
مراکز خرید محله اکباتان
همانطور که گفته شد در هریک از فازهای شهرک اکباتان، مغازه‌ها و بازارچه‌های متعددی وجود دارند که نیاز ساکنان محله را تامین می‌کنند؛ در کنار اینها، در قلب این محله و یا در نزدیکی آن، مراکز خرید لوکس دیگری هم یافت می‌شوند که ساکنان اکباتان می‌توانند برای انجام خرید و گذران وقت به آنها مراجعه کنند که در ادامه به مهمترین این مراکز اشاره خواهیم کرد:
مگامال اکباتان
مگامال، مرکز خرید بزرگ شهرک اکباتان است که در فاز دو این شهرک با انواع و اقسام امکانات و فروشگاه‌ها به ساکنین این شهرک و سایر بازدیدکنندگان که از مناطق دیگر تهران به محله اکباتان و این پاساژ بزرگ می‌آیند، سرویس می‌دهد.
مگامال با معماری و طراحی زیبا و در پنج طبقه و سه طبقه پارکینگ، فودکورت، شهربازی، هایپرمارکت و پردیس سینمایی، جایی برای خرید انواع و اقسام محصولات پوشاک، کیف وکفش، عطر و لوازم آرایش برند و لوکس و…. است و در عین حال جایی ایده‌آل برای گذراندن اوقات فراغت تفریح و گشت و گذار به شمار می‌رود.
ورود آقایان ممنوع!
یکی از قسمت‌های خاص و جذاب مگامال اکباتان، بخشی است که ورود آقایان ممنوع است. این قسمت که در طبقه اول مگامال قرار دارد، دارای فروشگاه‌های مورد علاقه خانم‌ها مثل لوازم آرایش، لباس، سالن زیبایی و مد و سالن ورزشی با وسایل بدنسازی مجهز و.. هست.
در این طبقه، یک مهدکودک ساعتی هم هست که خانم‌ها با خیال راحت می‌توانند فرزندشان را به پرستارها سپرده و به خرید و … بپردازند.
هایپرمی
هایپرمارکت بزرگ مگامال با نام هایپرمی، با محصولات متنوع، انواع و اقسام کالاهای مورد نیاز خانواده‌ها را به فروش می‌رساند.
دیگر جذابیت‌های مگامال
آی‌تی‌لند با فروشگاه‌های عرضه کننده انواع محصولات الکترونیکی و موبایل بی‌نظیرش، شهربازی، سندلند یا شهر شنی، پردیس سینمایی مگامال با هفت سالن و ظرفیت کلی ۱۲۰۰ نفر از دیگر بخش‌های این مرکز جذاب و عظیم اکباتان است.
میادین میوه‌و تره‌بار اکباتان
در این محله خوش‌خرید دو بازار میوه و تره بار وجود دارد. یکی میدان میوه‌و‌تره‌بار فاز 2 با انواع میوه، سبزیجات، محصولات خانگی و .. که روبه‌روی بلوک 5 در فاز دوم واقع شده و میدان میوه‌و‌تره‌بار دیگر هم در فاز یک محله اکباتان ، در ضلع شرقی ورزشگاه راه‌آهن و در بلوار شهید نفیسی واقع شده است.
خدمات درمانی در اکباتان
همانطور که گفته شد، اکباتان محله‌ای مستقل است که ساکنانش، عموما برای رفع نیازهایشان، نیازی به خروج از محله ندارند و برای همه درخواست‌هایشان پاسخی محلی هست. این قضیه درباره خدمات درمانی هم صادق است و مراکز درمانی متعددی در این محله قدیمی به چشم می‌خورند.
درمانگاه هگمتانه در بازارچه شماره هفت، یکی از مراکز درمانی در دسترس اکباتانی‌هاست. درمانگاه شبانه روزی اکباتان در فاز یک واقع شده و مرکز بهداشت شهید غفاری در فاز 2 اکباتان، به اهالی این محله خدمات درمانی ارائه می‌دهد.
بیمارستان صارم، مجهزترین مرکز درمانی فوق تخصصی زنان، زایمان و نازایی در کشور هم در اکباتان واقع شده است.
مساجد محله اکباتان
در این محله به فضاهای معنوی هم اهمیت داده شده و در هر فاز اکباتان، یک مسجد ساخته شده است. مسجد بعثت در فاز یک اکباتان، مسجد امام خمینی در فاز دو و مسجد امام رضا در فاز سه اکباتان واقع شده‌اند تا نمازگزاران بتوانند برای نماز خواندن و انجام مراسم روحانی و مذهبی از این مساجد بهره ببرند و نیازی به خروج از شهرک نداشته باشند.
امکانات ورزشی شهرک اکباتان
اکباتان در زمینه باشگاه‌های ورزشی نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. وجود دو ورزشگاه شهید دستگردی یا باشگاه پاس و همچنین ورزشگاه راه‌آهن اهمیت این محله را در زمینه ورزش بالا برده. در عین حال در محله اکباتان، باشگاه‌های ورزشی زیادی نیز یافت می‌شود که جوانان می‌توانند برای تقویت عضلات و افزایش آمادگی جسمانی و گذران وقت در هریک از این باشگاه‌ها نام‌‌نویسی کنند.
از جمله این باشگاه‌ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آموزش تنیس بهار
- آکادمی فوتبال پارسیان
- باشگاه نیما
- باشگاه بوکس اکباتان
- آکادمی فیتنس پاس
- باشگاه پارکور اکباتان
- و باشگاه بدنسازی توچال
سخن آخر
محله اکباتان در حقیقت یک شهرک مسکونی بزرگ با امکانات کافی برای تامین نیازهای روزانه و داشتن آرامش و امنیت در یک فضای شهری مدرن و امروزی است.
این محله هرآنچه که یک خانواده و تمای اعضای آن در گروه‌های سنی مختلف نیاز دارند، از فضای بازی برای بچه‌ها گرفته تا فضای پاتوق و دورهمی برای نسل جوان و فضای سبز آرامش‌بخش برای افراد سالمند را داراست و همه را راضی نگه می‌دارد.
این مجتمع مسکونی خوش‌ساخت، با عمر مفید سیصد ساله خیال شما را برای سال‌های سال زندگی و سکونت در یک محله شاد با هم محلی‌های آشنا و هماهنگ آسوده می‌کند.
