محله اوین یکی از محله‌های قدیمی، با آب و هوای کوهستانی در شمال پایتخت است که جزو منطقه شمیرانات تهران برشمرده می‌شود. این محله که اسمش با منطقه گردشگری “درکه” گره خورده، در گذشته، روستایی خوش آب و هوا با باغ‌های میوه بوده که امروز به محله‌ای با آپارتمان‌های نوساز و مجلل تبدیل شده است.
منطقه اوین به دلیل بافت کوهستانی و فضای طبیعی به جا مانده از روزگار روستایی‌اش، محله‌ای سرسبز با بافت مسکونی بدون ترافیک و شلوغی و آلودگی‌های شهری است. این محله مرغوب ، گران قیمت و خوش منظره، فضایی مناسب برای کسانی است که دوست دارند آرامش و آب و هوای کوهستان را در محله مسکونی خود داشته باشند.
در این نوشتار به این محله قدیمی تهران و کوچه و خیابان‌های شیبدارش می‌رویم و از حال و هوا و امکانات و کیفیت زندگی در این محله محبوب می‌گوییم. با نیک بوم همراه باشید.
محله اوین کجاست؟
محله اوین در نوار شمالی استان تهران روی شیب کوهستان البرز قرار دارد و در منطقه یک شهرداری تهران و منطقه شمیرانات واقع شده.
منطقه اوین در همسایگی زندان اوین قرار دارد و با این مرکز شناخته می‌شود. زندان اوین روی تپه‌های اوین و در سمت غرب محله قرار دارد. از سوی دیگر محله اوین از سمت شمال غربی با محله گردشگری و روستای درکه همسایه است.
و اما مرکز شناخته شده و مهم دیگری که نامش با محله اوین گره خورده، دانشگاه شهید بهشتی است که در داخل بافت محله اوین و در سمت شرقی محله قرار دارد.
نمایشگاه بین‌المللی تهران در نزدیکی محله اوین و جنوب شرق این محله واقع شده و برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در این منطقه فضای محله اوین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ساختمان اجلاس سران در سمت جنوب شرقی محله اوین یکی دیگر از موقعیت‌های مهمی است که بر این محله اثر گذار بوده است.
محله اوین از سمت شمال به بلوار دانشجو ختم می‌شود و از سمت شرق با خیابان فضل الله و خیابان یمن از محله ولنجک جدا می‌شود و اما در سمت جنوبی محله اوین، دو بزرگراه اصلی و شاهراه تهران یعنی بزرگراه شهیدچمران و بزرگراه یادگار امام واقع شده‌اند و محله را از مناطق شهرک سئول و محله سئول جدا می‌کنند.
خیابان کچویی و درکه دو خیابان اصلی محله اوین هستند. این محله با محله‌های ولنجک، سعادت آباد، درکه و سئول همسایه است.
پیشینه محله اوین
محله اوین یکی از محله‌های قدیمی شمال تهران است که ردپای این قدمت را بر اندام درختان بلندبالا و قطوری که در گوشه و کنار این محله قد کشیده و برگ و بار دارند، می‌توان دید.
اوین، روستایی با آب و هوای خنک و دلپذیر بوده که رودخانه‌ای پرآب هم از سمت کوهستان البرز در این روستا جاری بوده است. طایفه‌های میراسماعیلی (اوینی)، میرشریف (میر شریفی)، میرزا علی محمدی (اعرابی)، میرزا بابا (مسعودیان) و میرزا هما (ابتهی) ساکنان اصلی این روستا بوده‌اند و با وجود آب و آبادانی روستا با کشاورزی، باغداری و دامداری روزگار می‌گذرانده‌اند.
هنگام گشت زنی در این محله به سیزده چنار ۴۰۰ ساله می‌رسید که سر درخت‌ها در گذشته قطع شده ، اما باز جوانه زده و سبز شده‌اند. به خاطر همین چنارها بخشی از محله اوین با نام “پاچنار” شناخته می‌شود.
بقعه امامزاده مطیب (ع) که یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) بوده است نیز در محله اوین واقع شده که فضایی معنوی دارد. برای رسیدن به این امامزاده باید وارد خیابان اوین- کچویی شده و پس از آن به خیابان حسینیه قدم بگذارید، با حرکت به سمت بالا می‌توانید امامزاده را در سمت راست ببینید.
باغ‌های قدیمی محله
روستای اوین باغ‌هایی داشته که از میان این باغ‌ها چندتایی هنوز باقی است. معروف‌ترین باغ‌های روستای اوین، باغ ورثه کربلايی محمد حسين، باغ حاجی سيد ابوطالب، باغ ميرزا عبدالوهاب خانی، باغ نعمتی، باغ ورثه حاجی کاظم، باغ علی‌پور، باغ سرهنگ عشقی، باغ ارباب عزيزالله و باغ وزيرالله هستند.
درباره گذشته این منطقه روایت‌های مختلفی هست. اميرهوشنگ انوری، تاریخ پژوه نوشته است: «باغ حاج عزیزالله اوینی حالا به منطقه مسکونی سعادت‌آباد تبدیل شده. باغ حاج عزیزالله در قلعه سعادت‌آباد در غرب اوين قرار داشته که در آن روزگار سعادت‌آباد بخشی از اراضی منطقه اوین به شمار می‌رفته است. با فروش این باغ توسط حاجی سيد عزيزالله اوينی به حاجی سید حسن درکه‌ای، این باغ و اراضی به “سادات‌آباد” تغییر نام داده و امروزه “سعادت‌آباد” نامیده می‌شود.»
روایت دیگری هم هست که می‌گوید: «سیدضیاالدین طباطبایی سیاستمدار و وزیر دوره احمدشاه قاجار که بعد صدارتش به دوران پهلوی هم رسید، در قلعه‌ای که در محل زندان اوین امروز ساخته شده بوده، سکونت داشته است. سید ضیاالدین طباطبایی در آن زمان برای سکونت جمعی از کارگران کارخانه‌ای در ده ونک، منطقه سعادت‌آباد در غرب منطقه اوین را در نظر می‌گیرد. این کارگران که از اقوام سید ضیا و عموما سید بوده‌اند در این منطقه ساکن شدند و به همین مناسبت این منطقه با اسم ” سادات آباد” مشهور شد که سادات‌آباد در طول زمان به سعادت آباد تبدیل شده است. سید ضیا در این منطقه شروع به کشت و زرع و پرورش حیوانات کرد و از این طریق این منطقه آباد و مسکونی شد.»
به هر حال در این روایت که منطقه اوین روستایی خوش آب و هوا و پردار و درخت و باغ‌های قدیمی بوده که با گسترش شهرسازی حالا به محله‌ای مرغوب لوکس با مجتمع و آپارتمان‌های نوساز تبدیل شده است، شکی نیست.
باغ سپهر یکی دیگر از آثار قدیمی این محله است که متعلق به مشیرالدوله دوم بوده و ناصرالدین‌شاه هم روزهای زیادی را در این باغ گذرانده.
دسترسی محله اوین
وجود دو بزرگراه اصلی شهید چمران و یادگار امام در جنوب محله اوین، دسترسی بزرگراهی خوبی برای اهالی این منطقه فراهم کرده است.
محله اوین داخل هیچ کدام از محدوده های طرح ترافیک و طرح زوج و فرد قرار ندارد و اهالی این محله برای تردد با خودروی شخصی در سطح محل ممانعتی ندارند.
دو جایگاه بنزین در دسترس اهالی این منطقه که دارای خودروی شخصی هستند، وجود دارد. برای کسانی که در قسمت شمالی محله اوین سکونت دارند، جایگاه بنزین شماره 206 در بلوار دانشجوی ولنجک، نزدیک‌تر است. اما برای کسانی که در جنوب محله ولنجک ساکن هستند، ایستگاه پمپ بنزین ولنجک، واقع در خیابان فضل اله، خیابان یمن، خیابان چهارم غربی جایگاه بنزین در دسترس‌تری است.
حمل و نقل عمومی در محله اوین
یکی از خطوط حمل و نقل عمومی که اهالی اوین را به شمال و جنوب تهران می‌رساند، خط اتوبوس تندروی بزرگراه چمران است که از طریق خط ویژه، مسافران را به سرعت در این مسیر جابه‌جا می‌کند. این خط اتوبوس تندرو از میدان جمهوری تا پل پارک وی امتداد دارد.
اهالی محله اوین برای جابه‌جایی در سطح محله به خط تاکسیرانی محله هم دسترسی دارند.
در حال حاضر ایستگاه مترو در نزدیکی محله اوین وجود ندارد، اما قرار است که یک ایستگاه مترو در ضلع جنوبی دانشگاه شهید بهشتی به بهره‌برداری برسد.
امکانات رفاهی و مراکز مهم محله اوین
محله اوین از نظر دسترسی به مرکز خرید در داخل محله شرایط خوبی ندارد و ساکنان محله برای دسترسی به امکانات مختلف باید به محله‌های اطراف بروند. البته مغازه‌های محلی و از جمله میدان تره بار اوین، نیاز ساکنان محله را تا حدود زیادی برآورده می‌کنند. در ادامه با مهمترین مراکز خرید و امکانات رفاهی و مراکز مهم محله و نزدیک آن آشنا خواهیم شد:
مرکز خرید ولنجک
مرکز خرید ولنجک، پاساژ محبوب اهالی ولنجک و اوین است که در نزدیکی بام تهران و تله کابین توچال قرار دارد. در این مرکز تجاری، فروشگاه‌ها انواع پوشاک و کیف و کفش، زیوآلات، پت‌شاپ و .. وجود دارد. این مرکز خرید در محله ولنجک، خیابان دانشجو، گلریزان، گلستان دوم قرار دارد.
مرکز خرید پالادیوم
پاساژ لوکس و گران‌قیمت پالادیوم که مالک آن حسن رفتاری، صاحب رستوران معروف رفتاری است، یکی از مشهورترین مراکز خرید تهران است که در محله ولنجک و در نزدیکی محله اوین و در دسترس اهالی این منطقه برای خرید و گشت و گذار واقع شده است.
پالادیوم مرکز خریدی بزرگ و سیزده طبقه است که دارای ۱۵۰ واحد تجاری، ۱۲۰ فروشگاه و ۲۵ رستوران، کافی شاپ و فوت کورت است.
در این مرکز خرید فروشگاه‌های انواع پوشاک، کیف و کفش، لوازم آرایشی، عطر، شال و روسری، مانتو، جواهرات و زیورآلات، لوازم دکوراسیون و صنایع هنری از برندهای لوکس و معروفی مثل نایک، جین وست، جنیفر، منگو، دیزل، وومن سکرت، اسپرینگ فیلد، ال سی واکیکی، پونت روما و سلنا شعبه دارند و این پاساژ به لوکس و گران‌قیمت بودن مشهور شده است.
مرکز خرید پالادیوم معماری و نمای با شکوهی دارد که توسط پدرام امن زاده، یکی از برترین معماران کشور طراحی شده و در طراحی آن از ترکیب اشکال هندسی مختلف استفاده شده است. کلمه “پالادیوم”، اسم یک فلز کمیاب و گران‌قیمت به رنگ سفید و نقره‌ای است و سعی شده در ساخت این مجتمع هم این عوامل در نظر گرفته شود.
مرکز خرید پالادیوم در نزدیکی محله اوین، خیابان مقدس اردبیلی، نرسیده به میدان الف قرار دارد.
درکه
منطقه درکه یکی از روستاهای قدیمی تهران و در حال حاضر محله‌ای جذاب و خوش آب و هوا با امکانات گردشگری هوس برانگیز از انواع پیشخوان خوشمزه‌جات با مجمع‌های لبو و باقالی داغ، کاسه‌های گردو تازه، توت، آلوجنگلی و لواشک و از این دست خوراکی‌ها در شمال غرب تهران و البته همسایگی محله درکه است.
البته این محله رستوران‌ها و باغ رستوران‌های فراوانی نیز دارد که افراد زیادی برای صرف غذا به این رستوران‌ها مراجعه می‌کنند.
وجود درکه به عنوان یک مسیر کوهپیمایی به سمت ارتفاعات البرز در شمال تهران و همچنین مسیر گردشگری درکه با انواع کافه و و باغ رستوران، تبدیل به یکی از امکانات تفریحی محله اوین شده است.
البته ناگفته نماند حجم زیاد گردشگران این منطقه به خصوص در آخرهفته‌ها و تعطیلات بار ترافیکی برای محله اوین ایجاد می‌کند. درکه در غرب محله اوین قرار دارد.
زندان اوین
بازداشتگاه یا زندان اِوین، یکی از مشهورترین زندان‌های ایران است که در محله اوین قرار دارد. این زندان روی تپه‌های اوین در زمینی به مساحت ۴۰ هکتارساخته شده است.
زندان اوین در سال ۱۳۵۰ افتتاح شد و زمینی که در آن زندان اوین ساخته شد، پیش از آن خانهٔ سید ضیاءالدین طباطبایی بوده است. زندان اوین در غرب محله مسکونی اوین قرار دارد.
سالن اجلاس سران
مرکز همایش‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران که به «سالن اجلاس سران» هم معروف است، یکی از مراکز مهمی است که در محله اوین قرار دارد. این مرکز برای برپایی اجلاس سران کشورهای اسلامی با ریاست سید محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت ایران در سال ۱۳۷۶ و در کمتر از شش ماه ساخته شد.
سالن همایش‌های بین‌المللی با تجهیزات صوتی و تأسیساتی خود در ردیف بهترین سالن‌های نشست‌های بین‌المللی است که در ضلع شمالی نمایشگاه بین‌المللی تهران، در بزرگراه شهید چمران واقع است.
بیمارستان آیت‌الله طالقانی
بیمارستان طالقانی از مراکز درمانی در دسترس اهالی محله اوین است. این مرکز درمانی دارای بخش‌های فوق‌تخصصی نفرولوژی، هماتولوژی، گوارش و غدد، همچنین بخش‌های پیوند کبد، کلیه و مغز استخوان و بخش‌های تخصصی قلب، روانپزشکی، اطفال، زنان و زایمان، جراحی فک و صورت، گوش و حلق و بینی، جراحی عمومی و عروق، بیهوشی، ارتوپدی، اورژانس، آندوسکوپی و بخش‌های ویژه NICU و ICU – CCU است.
رادیولوژی، طب هسته‌ای، آزمایشگاه، پاتولوژی، فیزیوتراپی، شنوائی سنجی، کاردرمانی، گفتار درمانی، آندوسکپی، کولونوسکوپی، تست ورزش، دیالیز و دیالیز صفاقی، الکتروکاردیوگرافی، اکوکاردیوگرافی، آنژیوگرافی، ERCP، آرتروسکپی از دیگر بخش‌ها فعال این بیمارستان است.
بیمارستان طالقانی در بزرگراه شهید چمران، خیابان یمن، خیابان شهید اعرابی، جنب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.
هتل اوین
هتل پارسیان اوین، هتلی کوچک و دنج و چهار طبقه با 150 فضای اقامتی شامل اتاق‌های یک نفره، اتاق‌های دو نفره، سوئیت رویال و سوئیت نرمال در محله خوش آب و هوای اوین است.
خدمات ۲۴ ساعته اتاق، فروشگاه‌های لباس، صنایع‌دستی، رستوران آبشار، رستوران چینی، رستوران پردیس، کافی‌شاپ، سالن کوه نور، اتاق جلسات، سالن کارون، فروشگاه، پارکینگ، خدمات بیدارباش، اتاق چمدان، اتاق ویژه معلولان، آرایشگاه مردانه، آژانس مسافرتی، قنادی، فضای سبز و… از جمله امکانات این هتل هستند.
هتل پارسیان اوین، چهار رستوران به نام‌های رستوران پردیس، رستوران چینی، رستوران آبشار و آشکده و یک کافی شپ در لابی هتل با اجرای زنده پيانو و سرو دسرهای خوشمزه، نوشيدنی‌های سرد، قهوه‌ها و دمنوش‌های گرم دارد. هتل اوین در بزرگراه شهيد چمران، تقاطع یادگار امام(ره) قرار دارد.
بازار میوه و تره بار اوین درکه
محله اوین یک بازار میوه و تره‌بار در دل خود دارد و اهالی محله برای خرید میوه و تره بار به قیمت مناسب و سایر نیازهای روزانه خود مثل گوشت و مرغ و لبنیات به این بازار مراجعه می‌کنند. بازار میوه و تره بار اوین در محله اوین، خیابان احمدپور، خیابان درکه قرار دارد.
بازار میوه و تره بار ولنجک
این میدان میوه وتره بار، بازارچه محلی دیگری است که در دسترسی اهالی اوین قرار دارد و در بلوار دانشجو، خیابان گلریزان واقع شده است.
مجتمع ورزشی شهدای اوین
مجموعه ورزشی شهدای اوین یکی از مراکز ورزشی در محله اوین و در دسترس اهالی محله است. این باشگاه در رشته های ایرو کامبت، ایروبیک، ایروبیک بارداری، بدنسازی، زومبا، فیتنس برای خانم‌ها و آقایان خدمات ورزشی ارائه می‌دهد. مجتمع ورزشی شهدای اوین در محله اوین، خیابان بهشت است.
مراکز آموزشی محله اوین
محله اوین با وجود دانشگاه شهید بهشتی که در این محله واقع شده محل عبور و زندگی بسیاری از دانشجویان است. در این محله همچنین چندین خوابگاه دانشجویی هم قرار دارد که بافت فرهنگی این محله را به سمت فضای دانشگاهی و دانشجویی برده است.
در محله اوین چندین مدرسه هم در دسترسی خانواده‌های ساکن محله هستند که مهمترین آنها عبارتند از:
- دبستان پسرانه هیات امنایی 15 خرداد در محله اوین، میدان شهید بهشتی، خیابان هشترودی، بن بست سوم، پلاک 18
- دبستان دخترانه هیات امنایی عدالت یک در میدان اوین، بلوار دانشجو، میدان یاسمن، خیابان عدالت
- دبیرستان پسرانه دولتی مسعودیان در میدان اوین، خیابان دکتر هشترودی، بن بست شهید کرمی
- دبستان دخترانه دولتی حسن ضیائیان در محله اوین، خیابان اعرابی.
- هنرستان کار و دانش پسرانه ارشاد
- سرای محله اوین، به عنوان مرکزی با دوره‌های آموزشی فرهنگی و هنری از مراکر فرهنگی این محله است که در محله اوین نبش بزرگراه یادگار امام قرار دارد.
-
دانشگاه شهید بهشتی
دانشگاه شهید بهشتی، یکی از مهمترین دانشگاه‌های دولتی ایران است که در محله اوین واقع شده است این دانشگاه که از معتبرترین دانشگاه‌های دولتی ایران است دارای ۱۹ دانشکده، ۳ پردیس و ۱۶ پژوهشکده و مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی است. این دانشگاه پیش از وقوع انقلاب اسلامی ساخته شد و در ابتدا نامش دانشگاه ملی ایران بوده است.
در پیشینه این دانشگاه روایت شده که در آذرماه سال ۱۳۳۳ شاه سفری به آمریکا انجام داد. در این سفر علی شیخ‌الاسلام به‌عنوان نماینده دانشجویان ایرانی سخنرانی کرد و پیشنهاد تأسیس دانشگاه ملی را به‌عنوان راهکاری برای جلوگیری از خروج جوانان ایرانی از کشور برای تحصیل به شاه ارائه کرد که مورد موافقت قرار گرفت.
بعد از وقوع انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۵۸ به موجب قانونی که در شورای انقلاب تصویب شد دانشگاه ملی، دانشگاهی دولتی اعلام شد و در خرداد ۱۳۶۲ ستاد انقلاب فرهنگی وقت با تغییر نام دانشگاه از «ملی ایران» به «شهید بهشتی» موافقت کرد.
اماکن مذهبی اوین
محله اوین یک امامزاده قدیمی به اسم امامزاده مطیب دارد و علاوه بر این امامزاده، مسجد جامع اوین نیز پذیرای مراسم مذهبی ساکنان این محله هست:
امامزاده مطیب
این امامزاده یکی از اماکن مذهبی و قدیمی محله است که در خیابان شهید کچویی، ۸۰ متر بالاتر از حسینیه اوین، کوچه امامزاده قرار دارد.
بقعه امامزاده اتاق سنگی ساده مستطیل شکلی به مساحت حدود هفتاد متر مربع بوده و ایوان ورودی آن رو به مشرق باز می‌شده است.
ضریح و مرقد این امامزاده به صورت ساده و بدون تزیینات است و هرساله زائران زیادی برای زیارت آن به محله اوین می‌آیند. بقعه امامزاده مطیب (ع) که یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است در خیابان حسینیه واقع شده و هر ساله مراسمی مذهبی با رفت وآمد میان محله اوين و دركه از يك روز قبل از تاسوعا برگزار می‌شود در آن پابرجاست که این مراسم قدمتی پانصد ساله دارد.
مسجد جامع اوین
مسجد جامع اوین، مسجد اصلی محله است که اهالی برای امور مذهبی و مراسم به آن مراجعه می‌کنند. این مسجد در بزرگراه یادگار امام، خیابان کچویی، خیابان حسینیه واقع شده است.
فضای سبز محله
اوین به خودی خود محله‌ای سر سبز با درختانی پر شاخ و برگ و قدیمی در گوشه و کنار محله است و کوچه و خیابان‌هایی با چتر باز درختان نشانه قدمت این محله است.
با این حال چندین پارک و بوستان شهری مثل بوستان هشترودی، عدالت و موعود هم در این محله وجود دارند و در دسترس اهالی محله اوین برای پیاده‌روی، بازی کودکان و ورزش و گشت وگذار هستند.
سخن آخر
اوین یکی از محله‌های خوش آب و هوا و قدیمی در شمال غرب تهران است. این محله در حال حاضر از بافت قدیمی و روستایی خارج شده و دارای آپارتمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی لوکس، نوساز و گران‌قیمت است و از نظر دنج بودن و فضای سبز و آب و هوای خوب، موقعیت مناسبی برای سکونت است و طرفداران زیادی دارد.
با توجه به کیفیت بالای سکونت در این منطقه، محله اوین، محله‌ای مرغوب برای خرید ملک و سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود.
