در روزهای گذشته برای شما هم پیامکی در مورد مالیات خانههای خالی ارسال شده است؟ اگر با چنین پیامکی مواجه شده‌اید و مالک خانه هستید، باید خیلی زود دست به کار شوید. احتمالاً کسانی به شما گفته‌اند که چنین پیامکی کلاهبرداری و شایعه‌پراکنی است. ولی با تأیید معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، می‌توان مطمئن شد که پیامک ارسالی با سر شماره‌ی V.MASKAN صحت دارد.
قصه از کجا شروع شد؟
در فروردین 1400 قرار بود خانه‌هایی که 120 روز خالی مانده‌اند، مشمول مالیات شوند. میزان این مالیات در سال اول 6برابر ارزش اجاره واحد، سال دوم 12برابر و سال سوم 18 برابر اعلام شد. برای اشخاص حقوقی واحدهای خالی در سال اول 12 برابر، سال دوم 24 برابر و سال سوم به 36برابر می‌رسد.
مرداد ماه 1400 محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی از اقداماتی درمورد شناسایی خانههای خالی خبر داد. هدف از این اقدام در مرحله‌ی اول شناسایی و سپس اخذ مالیات از مالکان بود. براساس آماری که او ارائه داد 1.3 میلیون واحد، معادل 60 درصد خانههای خالی در کشور شناسایی شده است و هنوز تکلیف 870هزار خانه‌ی خالی مشخص نیست. اسلامی هدفش را از این طرح چنین بیان می‌کند:
«هدف اصلی اخذ مالیات خانههای خالی فروکش کردن التهابات بازار مسکن است. سرمایه‌های حوزه‌ی مسکن باید در بخش‌های مولد به کار گرفته شود. دریافت مالیات باعث می‌شود تا مالکان مجبور به اجاره یا فروش واحدهای خالی‌شان شوند».
بعد از اعلام این خبر 60درصد خانههای خالی به سازمان مالیاتی رجوع کردند و این سازمان موفق به شناسایی حدود یک میلیون سیصدهزار خانه‌ی خالی شد.
دو راه‌حل برای یک مسأله
در همان روزهای مرداد 1400 وزیر راه و شهرسازی دو راهکار را برای هموار شدن اخذ مالیات از خانههای خالی اعلام کرد.
- ثبت‌نام در سامانه ملی املاک و اسکان
- استعلام از طریق مالکان با ارسال پیامک برای آنها
سم مهلک بازار مسکن درنظر آقای اسلامی و مشاوران او سوداگری و واسطه‌گری بازار مسکن است. او به‌شدت مخالف خود را درخصوص ورود مصالح به بازار بورس اعلام کرد و افزایش 4برابری قیمت سیمان در ادامه‌ی این تصمیم بود.
شناسایی حدود 1.3میلیون خانه‌ی خالی در تهران
پنج سال بدون عملیات اجرایی
اما برای رسیدن به ریشه‌های عملیات دریافت مالیات خانههای خالی باید به کمی عقب‌تر و سال 1394 برگردیم. دولت سابق در این دوره تلاش میکرد تا با تکیه بر مرکز آمار تعداد واحدهای مسکونی خالی از مستأجر و مالک‌شان را شناسایی کند و بعد از آن به این خانه‌ها مالیات ببندد. ولی بدون هیچگونه زیرساخت اجرایی مسلماً پیشرفت چشمگیری عاید نخواهد شد. بااین‌حساب طبق آمار سازمان نفوس و مسکن در بازه‌ی زمانی 90 تا 95 تعداد حدود دو میلیون و پانصدهزار خانه‌ی خالی در کشور وجود داشت. براساس پیش‌بینی‌ها این رقم در سال 1400 بیشتر از سه میلیون و چهارصد است. نکته اینجاست که شورای نگهبان قانون مالیات بر خانههای خالی را 5 آذر 1399 تأیید کرد.
مالیات خانههای خالی و دعوای سازمانی
چند ماهی از صحبت‌های محمد اسلامی گذشت و مسأله‌ی دریافت مالیات از خانههای خالی به‌خاطر کشمکش‌های سازمانی به محاق رفت. هدف این بود خانههای بدون مستأجر مشمول مالیات شوند تا چاره‌ای جز اجاره‌دادن ملک‌شان نداشته باشند. اما این راه‌حل مناسبی به‌نظر نمی‌رسید. شاخص اجاره‌بهای مسکن در آذر 1400 حدود 52درصد رشد کرده بود و این مقدار در کل کشور به 54درصد رسید.
بدون بانک اطلاعاتی دقیق و جامع ایده‌ی دریافت مالیات از خانههای خالی از ابتدا شکست خورده به‌نظر می‌رسد و احتمالاٌ تأثیر چشمگیری هم در قیمت‌گذاری بازار مسکن نخواهد داشت. معاونت مسکن صحبت راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان را پیش کشید تا براساس ماده 54 قانون مالیات‌های مستقیم بتواند ایده‌اش را عملی کند. با این‌حال فقط 120 هزار نفر از 1.3میلیون مالک خانه‌ی خالی اقدام به ثبت مشخصات‌شان کردند و هنوز تا عملی شدن تمام و کمال این طرح فاصله‌ی زیادی وجود دارد.
مهدی طغیانی، عضو کمیسیون عمران مجلس معتقد است که در پیاده‌سازی و اجرای این طرح وزارت راه و شهرسازی کوتاهی کرده است:
«تا زمانی که همه‌ی مردم در سامانه املاک و اسکان ثبت‌نام نکنند، امکان تشخیص خانههای خالی وجود ندارد. چرا که شما باید مالکیت و وضعیت سکونت را به‌صورت همزمان مشخص کنید. البته اینگونه نیست که همه‌ی اطلاعات از طریق خوداظهاری باشد و اطلاعات دیگر دستگاه‌ها نیز وجود دارد. باوجود تضمین ضمانت‌های اجرایی اساس کار برمبنای خوداظهاری است».
تأیید پیامک ارسالی با سرشماره V.MASKAN از سوی معاونت مسکن وزارت راه و شهرسازی
قضیه چقدر جدی است؟
اما از روزهای گذشته پیامک‌هایی با سرشماره V.MASKAN به مالکان و حتی مستأجران ارسال شده و به‌نظر می‌رسد این‌بار قرار است کمی جدی‌تر ماجرای سرشماری برای دریافت مالیات خانههای خالی پیگیری شود. افرادی این پیامک را راهی برای کلاهبرداری اعلام کردند و برچسب شایعه به آن زدند. ولی معاونت مسکن آب پاکی را روی دست مالکان ریخت و صحت محتوای این پیامک را تأیید کرد.
براساس اخباری که خبرگزاری‌های مختلف از جمله مهر و خبرگزاری جوان و دیگران منتشر کرده‌اند، سرپرستان خانوار باید در تاریخ 21 و 23 دی ماه برای ثبت اطلاعات‌شان در سامانه ملی املاک و اسکان اقدام کنند. معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در اطلاعیه‌ای صحت اطلاعات این پیامک را اینگونه اعلام کرد:
«براساس تکلیف وزارت راه و شهرسازی و همچنین اطلاعات دریافتی از دستگاه‌های مختلف کشور، تعدادی ملک که وجود ساکن در آنها تأکید شده است در سامانه ملی املاک و اسکان شناسایی شد. جهت تعیین تکلیف وضعیت سکونت این املاک با سرشماره V.MASKAN به مالکان این املاک ارسال شد».
متن پیامک:
«ملک شما به عنوان خانه خالی شناسایی شده است. لطفاٌ تا تاریخ 20 دیماه 1400 و یا 23 دیماه 1400 وضعیت املاک خود را در سامانه املاک و اسکان amlak.mrud.ir تعیین کنید. درغیر این صورت مطابق قانون مالیات‌های مستقیم اقدام خواهد شد».
زمان شروع دریافت مالیات؟
معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد موضوع اخذ مالیات خانههای خالی از ابتدای بهمن‌ماه اجرایی می‌شود. او اضافه کرد که اطلاعات اقامتی 60 میلیون نفر از مردم در سامانه املاک و اسکان وجود دارد. همچنین در این اقدام به 1.3میلیون واحد مسکونی پیامک ارسال شده که تا 23 دی ماه فرصت ثبت اطلاعات‌شان را دارند.
خانههای کلنگی و مالیات خانههای خالی
فرسودگی خانه‌ها دلیل توجیه‌کننده‌ای برای پرداخت نکردن مالیات نیست و املاک کلنگی هم مشمول مالیات خانههای خالی می‌شوند. براساس ماده‌ی 54 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب آذرماه 1399 تمامی سرپرستان خانوارها اعم از شهری و روستایی مالک و مستأجر و تمام مالکین واحدهای مسکونی مکلف هستند اطلاعات محل سکونت و املاک تحت مالکیت‌شان را در سامانه املاک و اسکان ثبت کنند.
در آخر
اگر مالک خانه‌ای هستید و هنوز اطلاعات‌تان را در سامانه ثبت نکرده‌اید، به‌نظر حالا زمانش رسیده و باید اینکار را انجام دهید. هنوز تأثیر چنین اقدامی بر التهاب بازار مسکن هنوز در هاله‌ای از ابهام است. اینکه دریافت مالیات از مالکان خانههای خالی باعث ثبات قیمت‌ها می‌شود، هنوز در حد ایده است و باوجود طولانی‌مدت شدن اجرای این طرح خیلی نمی‌توان روی تأثیر مستقیم آن حساب باز کرد. اما با تمام این‌ها، درصورت اجرای دقیق این طرح، امکان واسطه‌گری و انباشت سرمایه در دایره‌ی تنگ افرادی محدود تاحدود زیادی از بین خواهد رفت. اگر هنوز برای خانه‌تان مشتری پیدا نکرده‌اید و در آستانه‌ی پرداخت مالیات هنگفت قرار دارید، مشاوران املاک نیک بوم خیلی زود مشکل شما را حل می‌کنند. کافی است بعد از ورود به سایت به قسمت “سپردن ملک” بروید و اطلاعات موردنیاز را وارد کنید. خیلی ساده و سریع.
