محله توحید در مرکز شهر تهران، یکی از محله‌های قدیمی و پرتردد پایتخت است. این محله با قرار گرفتن در قلب شهر و در نزدیکی میدان‌های مرکزی شهر مثل میادین انقلاب، جمهوری و آزادی و خیابان‌های جمهوری، آزادی، انقلاب، ستارخان و جمهوری یکی از پر ترددترین و شلوغ‌ترین مناطق شهری تهران است.
از همین رو، این محله بیشتر ماهیت تجاری و اداری دارد تا مسکونی. البته در محله توحید، هنوز می‌توان خانه‌های قدیمی پنجاه شصت ساله با معماری یزدی و اصفهانی را دید که از تندباد نوسازی جا مانده‌اند.
در این نوشتار به این محله قدیمی تهران می‌رویم و نگاهی خواهیم داشت به شکل‌گیری محله توحید و ویژگی ها و امکاناتی که در دسترس اهالی این محله وجود دارد را با هم بررسی خواهیم کرد. با نیک بوم همراه باشید.
محله توحید کجاست؟
محله توحید از محله‌های مرکزی پایتخت است که در منطقه 6 شهرداری تهران واقع شده است. میدان توحید، نقطه اصلی این محله است که بزرگراه چمران، خیابان ستارخان و خیابان توحید را به هم وصل می‌کند. البته این وزها دیگر نشانی از میدان توحید نمی‌یابیم و یک چهارراه بزرگ است که با یدک کشیدن نام میدان توحید، محل تقاطع خیابان ستارخان، خیابان پرچم و بزرگراه چمران است.
این محله از شمال به خیابان ستارخان، از جنوب به خیابان آزادی، از شرق به بزرگراه چمران و از غرب به خیابان بهبودی محدود می‌شود. محله توحید با محله‌های ستارخان، شادمهر، کارون، سلسبیل، نصرت و شهرآرا همسایه است.
پیشینه محله توحید
در عبور از خیابان‌های محله توحید، ساختمان‌هایی را می‌بینید که عمری طولانی را پشت سر گذاشته‌اند.
خانه‌هایی که به رغم فعالیت‌های ماشین پرکار ساخت و ساز شهری، هنوز با شکل و ظاهر معماری قدیمی یزدی و اصفهانی، در این محله باقی مانده‌اند و خاطراتی از تهران دهه 40 در دل دیوارهای‌شان دارند. دهه 40 ،یعنی زمانی که برنامه اصلاحات ارضی در کشور اجرا و به دنبال آن روند مهاجرت مردم از روستاها به شهر و به خصوص پایتخت آغاز شد.
مهاجرت اهالی یزد و اصفهان در این دوران به تهران و به خصوص محله توحید را می‌توان در معماری یزدی و اصفهان خانه‌های قدیمی به جا مانده در این محله دید. بنا بر اطلاعات تاریخی بخشی از جمعیت این محله را در زمان شکل‌گیری، مهاجران روس تشکیل می‌داده‌اند که در این منطقه ساکن شدند و هنوز هم در بافت این محله خانواده‌هایی با اصل و نسب روس را می‌توان یافت.
محله توحید در گذر زمان
در دوره حکومت پهلوی، باغ‌های زیبا و سرسبز زیادی در محله توحید وجود داشت و به همین دلیل این منطقه به باغ شاه شهرت داشت که بعد از انقلاب، باغ‌ها واگذار و تبدیل به ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی شدند.
ایجاد ساختمان‌های دولتی مثل ساختمان وزارت کار و رفاه اجتماعی در خیابان آزادی در دوران پهلوی و ساخت بیمارستان 500 تختخوابی پهلوی که امروز بیمارستان امام خمینی نامیده می‌شود، در دهه سی، از عوامل شکل‌گیری این محله قدیمی تهران بوده است.
پیش از وقوع انقلاب و پس از سفر آیزنهاور رئیس جمهور امریکا در سال 1338 به ایران ، به دلیل روابط دوستانه ایران و آمریکا، خیابانی به نام آیزنهاور نامگذاری شده که امروز خیابان آزادی است.
همچنین سه سال پس از آن در سال 1342 که کندی، رئیس جمهور بعدی آمریکا ترور شد، میدان توحید به نام “کندی” نامگذاری شد و البته بعد از انقلاب به میدان توحید تغییر نام داد.
دسترسی محله توحید
یکی از ویژگی‌های محله توحید دسترسی به مرکز تهران و میادین و خیابان‌های انقلاب، آزادی و جمهوری، بزرگراه چمران، بزرگراه نواب ، خیابان ستارخان و بلوار کشاورز است.
در واقع توحید در قلب تهران قرار گرفته و به همه مناطق کلیدی تهران دسترسی خوبی دارد.
محله توحید در مرز خطوط محدوده طرح ترافیک شهر تهران قرار دارد و این موضوع ویژگی مثبت توحید برای سکونت و راه‌اندازی دفتر کار به شمار می‌رود.
ساكنان اين محله مي‌توانند باک خودروهای شخصی خود را در جايگاه پمپ بنزين شماره 29 در خيابان ستارخان، نبش خيابان بهبودی پر کنند. در عین حال پمپ بنزین پترو صدف 248 در کنارگذر خیابان آزادی هم در دسترس اهالی این محله است.
خیابان ستارخان، خیابان نصرت غربی، خیابان پرچم، خیابان نیایش، خیابان رودکی و بهبودی از خیابان‌های اصلی محله توحید هستند و این محله با محله‌های ستارخان، شهرآرا، انقلاب و بلوار کشاورز همسایه است.
دسترسی به حمل و نقل عمومی
از نظر خطوط حمل و نقل شهری توحید امکانات خیلی خوبی دارد. عبور اتوبوس تندرو بی-آر-تی پایانه افشار، از میدان توحید می‌گذرد و شمال و جنوب تهران را به هم وصل می‌کند، برای اهالی توحید یک دسترسی سریع به حمل و نقل عمومی برای رسیدن به شمال تا جنوب تهران فراهم کرده است.
خط اتوبوس تندروی شرق به غرب که از میدان آزادی تا تهران پارس می‌رود، در تقاطع خیابان آزادی و توحید ایستگاه دارد.
خط اتوبوس‌های عادی که از مترو صادقیه به میدان هفت‌تیر، از میدان صادقیه به میدان ولیعصر، از پایانه آزادی به هفت‌تیر و از شهرک غرب به میدان انقلاب اسلامی می‌روند هم در میدان توحید ایستگاه دارند.
در عین حال ، ايستگاه متروی معروف و پر تردد توحيد در تقاطع خيابان آزادی و خيابان توحيد قرار دارد. در این محله خطوط تاکسیرانی هم فعال و در دسترس هستند و ساکنان توحید را به محلات مختلف تهران می‌رسانند.
تونل توحید
تونل توحید به‌عنوان بزرگ‌ترین تونل شهری ایران و نخستین تونل شمال به جنوب شهر تهران که بزرگراه چمران را به بزرگراه نواب صفوی وصل می‌کند، در این محله قرار دارد.
این تونل از دو تونل کنار هم به طول ۲۱۳۶ متر تشکیل شده که هرکدام از تونل‌ها شامل ۳ باند رفت و برگشت هستند. ساخت این تونل در مدت ۳۰ ماه انجام شد و در سال هشتاد و هشت به بهره‌برداری رسید.
امکانات محله توحید
محله توحید محله‌ای شلوغ و پرتردد با فروشگاه‌های مختلفی در خیابان‌های اصلی و فرعی است که امکان خرید مایحتاج روزانه را برای اهالی محله فراهم می‌کند.
خیابان ستارخان به‌عنوان خیابان محبوب شکم‌گردها، یکی از خیابان‌های اصلی محله توحید است که رستوران‌های مختلفی از غذاهای ایرانی تا فست فود و کله‌پاچه و آبمیوه و بستنی‌های معروف تهران مثل کباب ترکی نشاط، فست فود بمب تهران، اژدر زاپاتا، شیلا، آش و حلیم دارچین، طباخی بره سفید، بستنی و آبمیوه عمو رحیم و.. را در دسترس اهالی محله توحید قرار می‌دهد.
در منطقه توحید، فروشگاه‌ها و مراکز خرید بسیاری وجود دارد که می توانند در جهت رفع نیاز ساکنین موثر باشند. از مراکز خرید مهم این محله می‌توان موارد زیر را نام برد:
- مرکز خرید برج شهرآرا: خیابان شهرآرا، نبش خیابان آبشوری
- مجتمع تجاری آزادی: خیابان فرصت شیرازی، بن بست فرهاد
- بازار سنتی توحید: خیابان ستارخان، خیابان کاشانی پور
مراکز آموزشی محله توحید
محله توحید از نظر مدرسه، مراکز آموزشی و آموزشگاه چیزی کم ندارد و مراکز آموزشی زیادی در این منطقه وجود دارند که علاوه بر ساکنان محله، به متقاضیان سایر محلات هم خدمات ارائه میدهند.
توحید به دلیل نزدیکی به دو دانشگاه مهم کشور، یعنی دانشگاه تهران در خیابان انقلاب و دانشگاه صنعتی شریف در خیابان آزادی، محله‌ای نزدیک و راه دست برای دانشجویان و استادان این دو دانشگاه برای سکونت به شمار می‌رود.
از جمله مراکز آموزشی مطرح محله توحید می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- دبستان پسرانه دولتی شهیدمدنی در خیابان نصرت غربی
- دبیرستان دوره اول دخترانه دولتی بتول بقا در خیابان نصرت شرقی
- دبیرستان غیرانتفاعی دخترانه دنیای علوم در خیابان شادمهر، کوچه گل انبار
- دبستان پسرانه غيرانتفاعی روح‌الله در خیابان آزادی- خیابان خوش شمالی- تقاطع نیایش
- آمورشگاه تندخوانی نصرت، در خیابان فرصت شیرازی
- کانون زبان پارسایان در خیابان نصرت
- آموزشگاه کنکور هنر میدیا در خیابان ستارخان نرسیده به میدان توحید
بنیاد ملی نخبگان
بنیاد ملی نخبگان یکی از مراکز مهمی است که در محله توحید قرار دارد. این بنیاد، سازمانی ایرانی است که به شناسایی، جذب و پشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان می‌پردازد.
ساختمان این بنیاد در خیابان آزادی- بین خیابان نواب و رودکی، جنب کوچه طاهرنیا قرار دارد.
مراکز درمانی محله توحید
دو مرکز درمانی بزرگ و مهم در محله توحید قرار دارند که تاثیر مهمی در شکل‌گیری بافت محله داشته‌اند.
بیمارستان امام خمینی و مرکز طبی کودکان، این محله را به مسیری برای تردد مراجعان این دو مرکز درمانی، تبدیل کرده است. همچنین این دو مرکز، باعث ایجاد اقامتگاه‌هایی برای همراهان بیماران و ایجاد مطب و ساختمان‌های پزشکان متعددی در این محدوده شده است.
بیمارستان امام خمینی
بیمارستان امام خمینی، یکی از قدیمی‌ترین بیمارستان‌های شهر تهران در محله توحید واقع شده و یکی از عوامل شکل‌گیری و آبادی این محله بوده است. این بیمارستان، بین سال‌های 1325 تا 1327 ساخته و به‌عنوان بیمارستان 500 تخت خوابی پهلوی افتتاح شد.
مجموعه درمانی امام خمینی دارای زیرمجموعه‌های متعددی است و با بیمارستان‌های امام خمینی(ره) با بیش از 600 تخت بستری، بیمارستان ولی عصر(عج) با بیش از 350 تخت و انستیتو کانسر با بیش از 200 تخت بستری یکی از بزرگ‌ترین بیمارستان‌های دولتی و پر مراجع شهر تهران به شمار می‌رود.
مرکز مجهز تصویربرداری، چندین مرکز تحقیقاتی شامل مرکز تحقیقات بیماری‌های مغز و اعصاب، مرکز تحقیقات ایدز، مرکز تحقیقات سرطان، مرکز تحقیقات ضایعات نخاعی، مرکز تحقیقات تغذیه با شیر مادر، مرکز تحقیقات بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مادر، جنین و نوزاد، مرکز تحقیقات سرطان بیماری‌های دستگاه تناسلی و ادراری، مرکز تحقیقات رادیولوژی تهاجمی، مرکز تحقیقات علوم و تکنولوژی پزشکی، بانک اعضا و فرآورده‌های پیوندی همه در این مجموعه جای گرفته‌اند.
این بیمارستان در محله توحید، ابتدای بلوار کشاورز، خیابان دکتر قریب قرار دارد.
مرکز طبی کودکان
بیمارستان مرکز طبی کودکان یکی از مراکز مهم پزشکی کودکان در شهر تهران است که در محله توحید، جنب بیمارستان امام خمینی واقع شده.
این بیمارستان 28 اسفند ماه 1346 مصادف با عید سعید غدیر با همت و همکاری مرحوم دکتر حسن اهری، دکتر فرهاد و دکتر قریب و حمایت و همراهی سازمان‌های ملی و دولتی آن زمان افتتاح شد.
در حال حاضرمرکز طبی کودکان با بیش از 350 تخت فعال در همه رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی بیماری‌های کودکان به‌عنوان بیمارستان مرجع کودکان-قطب علمی طب کودکان کشور خدمات درمانی ارائه می‌کند.
مراکز مذهبی محله توحید
محله توحید چندین مسجد در دل خود دارد که مهم‌ترین آن بی‌تردید، مسجد توحید است.
علاوه بر مسجد توحید، می‌توان از مسجد صاحب‌الزمان عج در خیابان نصرت غربی، خیابان شکاری، مسجد حضرت ابوالفضل در خیابان ستارخان، خیابان غلامحسین امیرخانیکی و مسجد حمزه سیدالشهدا در خیابان شادمهر نیز نام برد.
مسجد توحید
مسجد توحید در خیابان پرچم مهم‌ترین مرکز مذهبی محله توحید است. معماری این مسجد توسط میرحسین موسوی طراحی شده است. این مسجد علاوه بر فعالیت‌های مذهبی و برگزاری مراسم مذهبی، یک کانون فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی هم به شمار می‌رود.
مسجد توحید شاهد برگزاری کنگره و یادواره‌های سیاسی و فرهنگی زیادی مثل همایش سراسری جبهه اصلاحات در دی ماه 1393، نخستین کنگره جمعیت زنان مسلمان نواندیش در آذر ماه 1396، نهمین کنگره حزب اراده ملت ایران در سال 97، کنگره حزب اعتماد ملی در خرداد 97 و کنگره فوق‌العاده انجمن اسلامی مهندسان ایران در مهرماه 97 بوده است.
این مسجد یکی از قدیمی‌ترین موسسه‌های فرهنگی تهران است که سال 1350 به همت سید عبدالکریم موسوی اردبیلی راه‌اندازی شد. در عین حال، در مسجد توحید دوره‌های آموزشی فرهنگی و هنری هم برگزار می‌شود.
سخن آخر
محله توحید به دلیل قرار گرفتن در قلب تهران و همچنین نزدیکی به میادین و خیابان‌های اصلی تهران، دسترسی خوبی به نقاط مختلف شهر دارد و همین موضوع، به نقطه قوت محله برای سکونت و ایجاد دفتر کار تبدیل شده است.
این محله با دارا بودن طیف خانه‌های قدیمی تا نوساز در خصوص قیمت ملک هم متنوع است. قرار نگرفتن محله توحید در محدوده طرح ترافیک این محله را به نسبت محله‌های هموارش ممتاز کرده است و از همین رو محله توحید را می‌توان با درنظر داشتن شرایط زندگی، به عنوان محله ایده‌آلی برای سکونت برگزید.
