یادتان هست ربات‌ها اولین بار در چه فیلمی ظاهر شدند؟ تلفن همراه چطور؟ یا بیلبوردهای دیجیتالی و تماس تصویری؟ اگر خوره‌ی فیلم‌های علمی تخیلی باشید دست‌کم تصاویر چند فیلم به ذهن‌تان می‌رسد. از فیلم صامت متروپولیس فریتس لانگ گرفته که 1927 پای ربات‌ها را به دنیای سینما باز کرد تا رابرت وایز و ریدلی اسکات با فیلم‌های پیشتازان فضا و بلید رانر که دنیای مملو از تکنولوژی را به نمایش گذاشتند. احتمالاٌ فیلمسازان تصور هم نمی‌کردند هوش مصنوعی تخیل را به واقعیت تبدیل کند. حالا دیگر تکنولوژی کمتر شگفت‌زده‌مان می‌کند. چون در وضعیتی هستیم که انتظار هر اپلیکیشن و پلتفرم جدیدی را داریم. اما درمورد پروژه‌ی جدید مارک زاکربرگ چه باید بگوییم؟ متاورس حالا قرار است همه را غافلگیر کند؛ از مهمانی و سرکار رفتن تا خرید خانه در متاورس. اما این متاورس مرموز چیست و چگونه می‌توان در آن خانه و زمین خرید؟
متاورس در حال‌حاضر در صدر اخبار ارز دیجیتال قرار دارد. دنیایی بین واقعیت فیزیکی و واقعیت مجازی که مکان‌ها و زمین‌های دنیای واقعی به‌شکل تقسیم‌بندی‌شده‌ای در آن قابل مشاهده‌اند. این زمین و مکان‌ها به مالکیت خریداران درمی‌آیند، از طریق آنها معامله صورت می‌گیرد و در آینده‌ای نزدیک حتی می‌توان سفارشی‌سازی کرد.
آنسوی کهکشان؛ ریشه‌های متاورس
واژه‌ی «متاورس» (Metaverse) از ترکیب واژه‌ی «متا» و «ورس» ساخته شده است. متا پیشوندی با ریشه‌های یونانی دارد که معنی «آنسو و فراتر» (Beyond) میدهد و verse هم از واژه‌ی universe برداشته شده است. ولی قبل از زاکربرگ و تیم فیسبوک، متاورس را نویسنده‌ای امریکایی در رمانی علمی تخیلی با نام Snow Crash استفاده کرده بود. نیل استفنسن (Neil Stephenson) سال 1992 رمانی آخرالزمانی نوشت که متاورس را به‌عنوان نسخه‌ی نهایی اینترنت معرفی می‌کند که نوعی واقعیت مجازی (Virtual Reality) است و تعامل مستقیم با دنیای واقعی دارد.
کتاب استفنسن چیزهای زیادی درمورد متاورس مطرح می‌کند. فضایی مجازی که آواتارهای گوناگون در شبکه‌های دیجیتالی بایکدیگر تعامل دارند و امکان انجام بازی‌های مختلف در بین اتفاق‌های دیگر وجود دارد. Snow Crash همچنین نشان میدهد که متاورس چگونه روی اتفاقات جهان واقعی شخصیت اصلی داستان تأثیر مستقیم می‌گذارد. افراد با اتصال به دنیای مجازی مغزشان دچار اختلال می‌شود و ارتباط‌‌شان با دنیای واقعی تاحد زیادی از بین می‌رود. از زمان انتشار این کتاب، چندین کتاب، فیلم و سریال تلویزیونی دیگر با چنین مضمونی ساخته شد. معروف‌ترین آنها فیلمی است به کارگردانی استیون اسپیلبرگ با نام Ready Player One (2018) که از رمانی به همین نام از ارنست کلین (Ernest Cline) اقتباس شده بود.
نسخه‌ی فیسبوک؛ ملموس و زمینی
28 اکتبر 2021 برای فیسبوک نقطه‌ی عطفی به‌حساب می‌آید. آنها این تاریخ را برای تغییر نام و مسیر تازه‌ای انتخاب کردند تا گستره‌ی جدیدی از دنیای اینترنت را به کاربران معرفی کنند. فیسبوک به متا تغییر نام داد و حالا باید ببینیم قرار است چه اتفاقی بیفتد. بعد از انتشار این خبر مارک زاکربرگ چنین متنی را منتشر کرد:
«هدف دقیق و تعیین‌کننده‌ی متاورس، احساس حضور است. مثل اینکه شما دقیقاٌ در کنار شخصی به‌خصوص در مکانی دیگر هستید. احساس حضور واقعی در کنار شخصی دیگر، رؤیای نهایی فناوری اجتماعی است. به‌همین دلیل ما روی ساختن آن متمرکزیم».
زاکربرگ در ویدئویی 77 دقیقه‌ای توضیح میدهد که باید انتظار چه چیزی را داشته باشیم. او نشان داد که می‌توان سطح بالاتری از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را به‌دست آورد. در واقعیت مجازی متاورس هرکاری، دقیقاٌ هرکاری که مردم در دنیای واقعی انجام می‌دهند قابل تکرار است. عینک‌های واقعیت مجازی با هر نوع ابزار ویژه‌ای که برای این کار در آینده طراحی بشود، به‌عنوان دروازه‌ای برای ورود به این دنیا عمل می‌کند.
ایده‌ی متاورس فیسبوک مواردی همچون بازی کردن، قرار ملاقات، برگزاری ورکشاپ، ورزش کردن، مطالعه و برقراری اجتماع و تمام فعالیت‌های ممکن در جهان واقعی را شامل می‌شود. با این تفاسیر ایده‌ی متاورس زاکربرگ و رفقا هنوز تکمیل نشده و آنها می‌گویند که تقریباٌ ده سال زمان می‌برد تا به جریانی اصلی و همه‌گیر تبدیل شود.
فیسبوک تنها نیست
دیگر شرکت بزرگ فناوری که قصد دارد ایده‌ای مشابه متاورس را پیاده‌سازی کند کسی نیست جز مایکروسافت. ایده‌ی آنها Mesh نام دارد و یکی از جالب‌ترین ویژگی‌هایش Holoportation است که کاربران بهوسیلهی آن قادر خواهند بود هولوگرافیک‌شان را به دیگر کاربران نشان دهند. تجربه‌ی واقعیت مجازی و واقعیت افزوده‌ی مایکروسافت با استفاده از ابزارهای HoloLens امکان‌پذیر است. ابزاری منحصربه‌فرد که تجربه‌ی متفاوتی از Holoportation ارائه میدهد. درهرحال، Mesh با ابزارهای دیگری مثل عینک‌های VR، موبایل، تبلت و کامپیوتر شخصی قابل استفاده است. در ابتدا، این پروژه در شکل انیمیشن ارائه می‌شود ولی به‌تدریج از کارتونی بودن به سمت هرچه واقعی‌تر شدن پیش می‌رود. چیزی شبیه به شخصیت‌های فیلم و کتاب جنگ ستارگان (Star Wars) که با هولوگرام بایکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند.
پلتفرم‌های دیگر متاورس
Roblox و Fortnite حرفه‌ای‌ترین پلتفرم‌های متاورس هستند که اولی از جذابیت بیشتری برخوردار است. Roblox در سال 2006 راه‌اندازی شد و بین بیش از 50 درصد کودکان آمریکایی محبوبیت دارد. اما بیشتر از یک بازی معمولی است. به‌عنوان مثال، نمایشگاهی را تصور کنید که در آن غرفه‌ها به بازدیدکنندگان اجازه‌ی بازی می‌دهند. Roblox مانند یک نمایشگاه بزرگ در دنیای مجازی است. کاربران آن می‌توانند بازی‌های خود را روی این پلتفرم ایجاد کنند و با مبادله ارز دیجیتالی به نام Robux درآمد داشته باشند.
در گزارش تازه‌ی Venture Beat مدیر کمپانی GameBeat Summit Next اعلام کرد Roblox در حال ساخت متاورسی جدید برای بازیکنان این پلتفرم است. همچنین شرکت‌هایی مثل Nike و لیگ ملی فوتبال امریکایی (NFL) با پلتفرمی به نام NikeLand با همکاری فروشگاه Roblox به فضای متاورس وارد شده‌اند. یکی دیگر از رقبای بزرگ فضای متاورس Fortnite است که در سال 2017 توسط کمپانی Epic Games راه‌اندازی شد. این فضا در ابتدا جایی برای بازی‌های آنلاین تیمی بود ولی حالا در فضایی بزرگ‌تر خواننده‌هایی مثل آریانا گرانده و جاستین بیبر در آن کنسرت‌های موسیقی برگزار می‌کنند.
با زمین مجازی چه کاری می‌توان انجام داد؟
سرمایه‌گذاران با پول واقعی می‌توانند زمین‌های شهر جدیدی را بخرند که فقط در دنیای مجازی وجود دارد. خریداران زمین در Decentraland امکان ساخت‌وساز هرچیز موردعلاقه‌شان را با خرید خانه در متاورس دارند. بسیاری از مردم امیدوارند با تجارت کالا و خدمات در دنیای مجازی کسب‌درآمد کنند. در دنیاهای مجازی سرمایه‌گذاران با خریداری قطعه زمین‌های مختلف می‌توانند جوامع مطلوب‌شان را بسازند. املاک دیجیتال به‌عنوان دارایی مشروع ارزش‌شان به‌تدریج افزایش پیدا می‌کند و شانس جذابی برای سرمایه‌گذاری هستند. همچنین این پتانسیل را دارد که شبیه هنر و املاک در دنیای واقعی به دارایی کاربردی تبدیل شود. احساس بیمارگونه‌ی از دست دادن چیزی شگفت‌انگیز، قوی‌ترین انگیزه برای خرید زمین در دنیای مجازی است. بسیاری از مردمی که در زمان ارزانی بیت‌کوین سرمایه‌ای به دست نیاوردند، به دنبال جایگزین‌هایی مثل زمین‌های مجازی می‌گردند.
در متاورس خانه بخریم؟
خیلی‌ها معتقدند که سرمایه‌گذاری املاک در متاورس فعلاٌ در حد نظریه است و کسی هنوز نمی‌داند به اقتصاد پررونقی تبدیل می‌شود یا حباب بزرگی است که هرلحظه احتمال ترکیدن آن وجود دارد. بااین‌حال باور نظریه‌پردازان حوزه‌ی فناوری این است که متاورس به‌زودی به اقتصادی کاربردی تبدیل می‌شود و شبیه به ایمیل و شبکه‌های اجتماعی به زندگی روزمره‌مان ورود می‌کند.
پول این دنیاهای دیجیتال کریپتو است و از طریق بلاک‌چین حمایت می‌شود تا از ورود نهادهای سومی مثل بانک ممانعت کند. هرکسی که به این دنیای مجازی ورود می‌کند امکان فروش آثار هنری و موسیقی و حتی خانه را به‌عنوان توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT) خواهید داشت. در ماه‌های گذشته حجم معاملات املاک تجاری در متاورس روند افزایشی داشت.
در ماه اکتبر کمپانی فناوری بلاک‌چین تمرکزش را روی NFTها و املاک متاورس قرار داد. یکی از کمپانی‌های بزرگ املاک با نام Metaverse Group حدود 1.7میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است. دفتر این گروه املاک در شهر تورنتو کانادا قرار دارد ولی مرکز مجازی آن با نام Decentraland در Crypto Valley است که برای شرط‌بندی، خرید، مُد و هنرهای مختلف طراحی شده است. یکی از بنیان‌گذاران و مدیر اجرایی Token.com به نام آندرو کیگوئل (Andrew Kiguel) می‌گوید:
به‌جای اینکه سعی کنیم تا جهانی مثل فیسبوک بسازیم، چرا نریم و بخش‌هایی از زمین متاورس رو بخریم و به تدریج به زمین‌دار تبدیل بشیم؟
بعد از این Token.com تصمیم گرفت تا زمین‌های دیجیتالی مختص به خودش را به برجی در Decentraland تبدیل کند. برندهای لوکس و معروفی مثل لوئیس ویتون، گوچی، باربری از طریق NFT وارد متاورس شده‌اند و برج‌های این توکن به‌زودی محلی برای تبلیغات این برندها خواهد شد.
سرمایه‌گذاری در املاک متاورس
نظر مایکل گورد (Michael Gord) یکی از بنیان‌گذاران Metaverse Group در مورد چرایی سرمایه‌گذاری برندها در فضاهای مجازی متاورس می‌گوید که افرادی که برای این نوع سرمایه‌گذاری تردید دارند بهتر است که به تغییرات ایجاده شده در دنیا بعد از پاندمی بیشتر دقت کنند. او در مورد سرمایه‌گذاری ملک در متاورس می‌گوید:
سرمایه‌گذاری در Metaverse Group تضمین‌شده است و ما قصد داریم تا فایل‌های زیادی از زمین‌های مختلف در پلتفرم‌هایی مثل Decentraland, Somnium Space, Sandbox و Upland. ممکن است اینترنت بی‌نهایت باشد ولی املاک مجازی این‌طور نیست. برای مثال در Decentraland درحال‌حاضر 90هزار قطعه زمین وجود دارد. در بین سرمایه‌گذاران این احساس دیده می‌شود که در زمین‌های مجازی گنج وجود دارد.
در هفته‌های گذشته Tokens.com معامله‌ی زمین بزرگی را در منطقه Decentraland به مبلغ 2.5میلیون دلار منعقد کرد. این شرکت اذعان دارد که بزرگ‌ترین معامله املاک و مستغلات تاریخ متاورس را انجام داده است. این شرکت قصد دارد این منطقه را به مرکز تجارت مجازی تبدیل کند و پای برندهایی لوکسی مثل à la Rodeo Drive یا Fifth Avenue به متاورس باز کند.
آندرو کیگوئل تخمین می‌زند که فایل‌های املاکش در متاورس به‌زودی ده برابر قیمت خرید خواهند شد. او فقط روی موقعیت جغرافیایی ملک تأکید دارد و به این موضوع اشاره می‌کند که قطعه زمینی در مرکز شهر با ترافیک بالا ارزش بیشتری از زمین‌های حومه شهر دارد. بسیاری از این مناطق دیجیتالی کارتونی و رنگ‌پریده و دنیاهای فانتزی دارند. یکی از پلتفرم‌های مجازی خرید خانه در متاورس به نام SuperWorld حدود 64.8 میلیارد قطعه زمین از تاج محل تا محله‌ی کودکی‌تان را در اختیار دارد که هرکدام را به‌شکل NFT به فروش می‌رساند. ممکن است افرادی این املاک را به‌دلایل احساسی یا آینده‌نگرانه بخرند. درهر صورت با خرید NFT این زمین‌ها از هر تجارتی که روی آن اتفاق بیفتد سهم خودشان را خواهند داشت.
هریش لوتلیکر (Hrish Lotlikar) یکی از بنیان‌گذاران پلتفرم SuperWorld می‌گوید
افراد هر مکانی را که بخواهند، از سنترال پارک تا اهرام ثلاثه در مصر باستان را می‌توانند خریداری کنند. چیزی که شما می‌خرید قطعه زمینی مجازی است که در مکان‌های واقعی وجود دارند.
پلتفرم Decentraland
بازار دنیای مجازی روی بلاک‌چین اتریوم می‌چرخد. تا 18 نوامبر 2021، 129,283 زمین فروش رفت و ارزش کل آنها به بیش از 92میلیارد دلار رسید. اگر قصد خرید زمین در پلتفرم Decentraland را دارید به بازار آن سر بزنید. البته قیمت زمین در این پلتفرم ارزان نیست و با ارزش ارز مانا (MANA) بالا و پایین می‌شود. در حال‌حاضر ارزان‌ترین قطعه‌ی زمین در دسترس بیشتر از ده هزار دلار است. خرید زمین در Decentraland از امکانات بیشتری در مقایسه با دیگر پلتفرم‌ها برخوردار است.
پلتفرم Axie Infinity
یک فروشگاه مجازی حیوانات خانگی به نام Axie مدتی است که بر جمع‌آوری، مدیریت، افزایش و سازمان‌دهی زمین‌های دیجیتال تمرکز دارد. آنها حدود 822هزار زمین را به مبلغ 162 میلیون دلار به فروش رسانده‌اند. متوسط قیمت زمین در این پلتفرم 197هزار دلار و ارزان‌ترین زمین آن 13هزار دلار امریکا است.
پلتفرم Sandbox
سیستم جامعه‌محور UGC-Voxel مکانی است که کاربران امکان خرید خانه در متاورس را دارند. امکان خرید زمین در Sandbox با ارز SAND وجود دارد و ارزان‌ترین قطعه زمین در آن حدود SAND 2980 است. تا این لحظه، فروش 123417 قطعه زمین با درآمدی حدود 112256038 دلار آمریکا همراه بوده است.
نمودار رشد خرید خانه در SANDBOX
متا متاورس؛ منحصربه‌فرد
یکی دیگر از برنامه‌ها و پلتفرم‌های ساختمان‌سازی متا متاورس است که جوئل دیئتز (Joel Dietz) آن را رهبری می‌کند. او که یکی از اعضای سازندهی ارز اتریوم است پیشنهاد می‌کند که افراد خرید و توسعه‌ی زمین‌های مجازی را شروع کنند. پیش‌بینی او از این نوع سرمایه‌گذاری رشد صدبرابری است. پروژه‌ی متا متاورس از اکتبر 2021 آغاز به کار کرد. درنظر او سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال امروزی احتمالاٌ ارباب متاورس هستند. متاورس اکنون این پتانسیل را دارد که بازی‌هایی مثل Sims را به سطح کاملاٌ جدیدی برساند. آنها قصد دارند تا سیستم‌های موازی جهان هستی را ایجاد کنند که نحوه‌ی زندگی افراد و نوع تعامل با مردم سراسر جهان و همچنین شیوه‌ی تجارت را تغییر دهند. برای مثال شما می‌توانید در متاورس فردی را استخدام کنید. اگر به خاطر انجام کاری اشتباه از شغل‌تان اخراج شدید اصلاٌ جای نگرانی نیست. با ساخت جهانی موازی در مسیری دیگر به زندگی‌تان می‌توانید ادامه دهید.
پروژه‌های آینده‌ی متاورس
متاورس قصد دارد در آینده پروژه‌ای با نام Netvrk راه‌اندازی کند. در این پروژه جهان واقعیت مجازی مکانی است که کاربران می‌توانند یکدیگر را ملاقات کنند، کسب‌درآمد داشته باشند و خانه بسازند. در Netvrk کوه‌ها و رودخانه‌ها و خانه‌ها همگی منحصربه‌فردند. کاربران در این دنیای مجازی بااستفاده از ابزارهای مختلف امکان بازسازی خانه‌ها را دارند. هرچند هنوز متاورس به‌طور کامل راه‌اندازی نشده ولی بهتر است گوش به زنگ باشید تا در اولین فرصت اقدام به خرید زمین کنید. بعضی از پروژه‌های دیگر متاورس نام‌هایی مثل NAKAVERSE و BLOKTOPIA دارند ولی هنوز جزئیات دقیقی از آنها مشخص نیست.
جمع‌بندی
پروژه‌ی خرید خانه در متاورس فعلاٌ قدم‌های اولیه‌اش را برمی‌دارد. با اینکه احتمالاٌ زمینه‌های شکل‌گیری آن از مدت‌ها پیش چیده شده است. ولی همچنان می‌توان آن را پروژه‌ای درنظر گرفت که با آزمون و خطا تلاش دارد به بهترین شکل برسد. خرید و فروش خانه در متاورس یکی از جذاب‌ترین بخش این پروژه است که به عنوان سرمایه‌گذاری در دنیای کریپتو می‌تواند گزینه‌ی مناسب و درخورتوجهی باشد.
