این روزها بازار گمانه‌زنی دربار ه حضور و مشارکت چینی‌ها در پروژه نهضت ملی مسکن حسابی داغ است و شنیده می‌شود که چینی‌ها قرار است واحدهای طرح جهش تولید مسکن ایران را با قیمت متری ۱۵۰ دلار بسازند؛ در حالی که بنا به گفته سازندگان ایرانی، چینی‌ها هر متر خانه را در سوریه و الجزایر با قیمت ۳۵۰ تا ۴۰۰ دلار احداث کردند.
در این میان، بحث استفاده از فناوری چین برای ساخت واحدهای تولید و تامین مسکن ظاهرا جدی شده و این در حالی است که از حدود ۱۰ سال قبل صنعت ساختمان در ایران پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته است.
نظر سازندگان درباره حضور چینی‌ها در پروژه نهضت ملی
حالا سازندگان ایرانی می‌گویند که در حال حاضر از تکنولوژی‌های متنوعی مثل قالب تونلی، سیستم فلز سبک ال‌اس‌اف، سوپر پانل و سیستم پیچ و مهره‌ای در ایران استفاده می‌شود که پروژه‌های بسیاری با این روش‌ها احداث شده و چینی‌ها قرار نیست فناوری ساخت در ایران را متحول کنند.
حال سوال اینجاست که چرا دولت به انعقاد قرارداد با شرکت‌های چینی اصرار دارد؟ مهم‌ترین دلیل می‌تواند به کمبود منابع مالی ما مربوط باشد. اگر با چین قرارداد پروژه‌های جهش تولید و تامین مسکن را به امضا برسانیم می‌توانیم با توجه به تحریم‌ها نفت را تهاتر کنیم.
هزاران شرکت انبوه‌ساز و مهندس داریم
ایرج رهبر، نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران در خصوص موضوع استفاده از چینی‌ها در پروژه نهضت ملی و اجرای پروژه جهش تولید و تامین مسکن گفت: «ما ۵۰۰۰ شرکت انبوه‌ساز و ۵۰۰ هزار مهندس در کشور داریم که به دلیل رکود بخش مسکن، اغلب آنها بیکار هستند.»
او ادامه داد:« ما در دو بخش نیروی فنی مهندسی و سدسازی، مقام دوم را در جهان داریم. حال به جای اینکه به صدور خدمات فنی و مهندسی بیاندیشیم، داریم برعکس عمل می‌کنیم و به فکر واردات این خدمات هستیم.»
شرایط رقابت ایرانی‌ها و خارجی‌ها برابر نیست
ایرج رهبر در ادامه با اشاره به از بین رفتن امکان رقابت میان سازندگان ایرانی و خارجی‌ها گفت:« در طرح مسکن مهر به شرکتی ترکیه‌ای معافیت‌های مالیاتی برای ورود ماشین‌آلات دادند؛ در حالی که شرکت‌های ایرانی از این امکان محروم هستند. بنابراین امکان رقابت از بین می‌رود. هر چند در مسکن مهر، بسیاری از سازندگان ایرانی به خاطر آبرو و اعتبار خودشان پروژه‌ها را جمع و جور کردند. اما برخی مشکلات پس از ۱۴ سال هنوز وجود دارد.»
او ادامه داد:« به طور مثال اخیرا شرکت عمران پردیس برای پرداخت مطالبات پیمانکاران مسکن مهر این شهر، زمین و املاکی را با ۳۰ تا ۴۰ درصد بالاتر از قیمت واقعی در اختیار سازندگان قرار داده که به ضرر پیمانکاران است. همه شرایط رقابت بین سازندگان ایرانی و خارجی از بین رفته و معلوم است که در این شرایط ایرانی‌ها نمی‌توانند دوام بیاورند.»
اختلاف دولت و مجلس بر سر حضور چینی‌ها
در این میان به نظر می‌رسد که بین دولت و مجلس درخصوص استفاده از چینی‌ها برای ساخت و ساز در ایران اتفاق نظر وجود ندارد. رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس معتقد است که در طرح‌های مسکن، باید از توان بخش داخلی استفاده شود.
اما محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی از مذاکره با چینی‌ها خبر داده و گفته که آنها قرار است به ایران تکنولوژی بیاورند. از صحبت‌های محمودزاده چنین برمی آید که اگر واحدها با نظارت چین ساخته شود، ۳۰ درصد ارزان‌تر تمام خواهد شد.
نگاهی به کارنامه چین در سوریه، الجزایر و حتی کشور خودمان نیز جالب توجه است. شنیده می‌شود که قرار است سازندگان چین با متری ۱۵۰ دلار (حدود ۴ میلیون تومان) در ایران خانه بسازند.
در حالی که به گفته انبوه‌سازان ایرانی، سازندگان چینی در سوریه و الجزایر با متری ۳۵۰ تا ۴۰۰ دلار (حدود ۱۰ میلیون تومان) واحد مسکونی احداث کرده‌اند.
خانه‌سازی در سند ۲۵ ساله همکاری ایران و چین قید نشده
در سند ۲۵ ساله همکاری ایران و چین، موضوع خانه‌سازی به طور مستقیم گنجانده نشده است.
در این سند که هفتم فروردین امسال به امضای وزرای خارجه دو کشور رسید، در حوزه اقتصادی به همکاری دو کشور در حوزه‌های نفت، صنعت و معدن و حوزه‌های مرتبط با انرژی (نیرو، انرژی‌های تجدیدپذیر و …) اشاره شده؛ اما در خصوص ساخت مسکن توافق مستقیم صورت نگرفته و صرفا به شکل کلی، توسعه سواحل مکران مورد اشاره قرار گرفته است.
محمد اسلامی، وزیر سابق راه و شهرسازی با رد در اولویت بودن شرکت‌های چینی در پروژه‌های کشور براساس قرارداد ۲۵ ساله گفته بود: «اصلا سند وارد این فاز نمی‌شود. تعجب می‌کنم که عده‌ای نخوانده، ندیده و بدون اطلاع، این موضوع را تا به این اندازه و با این ابعاد مورد تحلیل قرار می‌دهند. این یک سند راهبردی در حال مذاکره است و هر کشوری به منافع ملی خودش فکر می‌کند و باید به این موضوعات بلندمدت فکر شود و پایه‌گذاری روابط بین کشورها باید بلندمدت باشد تا بتوان این روابط را به پایداری رساند.»
چینی‌ها تجربه عمرانی خوبی در ایران ندارند
از سوی دیگر چینی‌ها تجربه عمرانی مطلوبی در ایران ندارند. بزرگراه تهران -شمال را پس از دو سال نیمه‌کاره رها کردند و سرانجام وزارت راه و شهرسازی، کار را به دست پیمانکاران داخلی سپرد.
از سال گذشته نیز قرار شد تکمیل راه آهن اصفهان ـ قم ـ تهران برعهده چینی‌ها قرار بگیرد که به دلیل مشکلات فاینانس شکل اجرایی به خود نگرفت.
دولت با سازندگان خارجی بهتر کنار می‌آید
البته به نظر می‌رسد که یکی از بهانه‌های استفاده از چینی‌ها برای طرح‌های مسکن در ایران، کوتاه شدن مدت زمان اجرای پروژه است. اما واضح است که هر پروژه‌ای به تزریق منابع مالی به‌موقع نیاز دارد.
تجربه مسکن مهر و مسکن ملی نشان داده معمولا متقاضیان در تامین آورده خود تعلل می‌کنند که همین به طولانی شدن فرآیند اجرا می‌انجامد. از معضلات پروژه‌های عمرانی، موانع تامین زمین و صدور پروانه است.
در حال حاضر برخی پروژه‌های اقدام ملی پس از حدود دو سال با این دو معضل دست به گریبان هستند. لذا به نظر می‌رسد فرقی نمی‌کند که سازنده ایرانی بسازد یا چینی. هیچ سازنده‌ای نمی‌تواند بدون زمین، جواز و پول کار کند. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که دولت ایران بعضا با سازندگان خارجی بهتر از ایرانی‌ها کنار می‌آید.
منبع: ایسنا
