هر آنچه باید درباره کد رهگیری املاک و نحوه دریافت آن بدانیم

خیلی از ما فکر می‌کنیم که ثبت قرارداد خرید، فروش یا اجاره ملک به‌صورت رسمی و با دریافت کد رهگیری املاک،پروسه‌ای اضافه و زمان‌بر است که بنگاه‌ها برای دریافت مبالغ بیشتر از ما این اقدام را انجام می‌دهند؛ اما واقعیت این است که اگر معامله ملکی شما کد رهگیری املاک نداشته باشد، عملا یک جای کار می‌لنگد و حتی ممکن است دردسرهای زیادی را برایتان به‌همراه داشته باشد.. چطور؟ برایتان بیشتر توضیح می دهیم.

همانطور که می‌دانید، معامله یک ملک، از خرید و فروش گرفته تا رهن و اجاره، به‌طور معمول در دفتر مشاورین املاک انجام می‌شود؛ اما آیا نوشتن مبایعه‌نامه برای ثبت و تائید رسمی هر معامله‌ای کافی نیست و حتما باید برای دریافت کد رهگیری املاک اقدام شود؟ اگر تا پایان این مقاله با ما همراه باشید، پاسخ تمام سوالاتتان را خواهید گرفت.

کد رهگیری از چه زمانی اجباری شد؟

در سال 1387 بود که سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور، قانونی را در راستای ثبت‌معاملات ملکی افراد در سامانه‌ای هوشمند وضع کرد. هدف از این قانون، علاوه بر اطلاع از آمار دقیق معاملات ملکی در کشور، کنترل تخلفات صورت گرفته در بازار مسکن بود و از همان زمان به بعد، قراردادهای دستنویس اعتبار خود را از دست دادند.

در سال 1398 دولت بخشنامه‌ای در این رابطه منتشر کرد و طی آن صدور کد رهگیری املاک را اجباری کرد. فحوای اصلی این بخشنامه بدین ترتیب است:«تمامی مشاورین املاک می‌بایست تمام معاملات ملکی خود از قراردادهای خرید و فروش املاک گرفته تا قراردادهای رهن و اجاره ملک را در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور ثبت کرده و کد رهگیری مربوط به ملک را دریافت کنند.»

کد رهگیری املاک چیست؟

بعد از توافق نهایی طرفین برای خرید، فروش یا اجاره یک ملک، اطلاعات دو طرف و همچنین اطلاعات ملک توسط بنگاه مشاور املاک در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور (iranamlaak.ir) ثبت می‌شود که پس از ثبت اطلاعات معامله در سامانه، کدی تحت عنوان “کد رهگیری قرارداد”، به نشانه تائید معامله ملک مورد نظر صادر خواهد شد.

تا پیش از این برای ثبت معاملات ملکی، مبایعه‌نامه‌ای نوشته می‌شد و به امضای طرفین و شاهدان می‌رسید و سندیت داشت. اما حالا دیگر نمی‌توان مبایعه‌نامه را سندی رسمی درنظر گرفت و برای ثبت رسمی این معامله، باید آن را در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور ثبت و برای آن کد رهگیری قرارداد دریافت کرد تا معامله از حالت پیش‌نویس خارج شده و حالت رسمی بگیرد.

لازم به ذکر است که کد رهگیری املاک چه در معاملات خرید و فروش ملک و چه برای معاملات رهن و اجاره صادر می شود.

مزایای دریافت کد رهگیری ملک

دریافت کد رهگیری املاک مزایای متعددی دارد که از جمله مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تضمین امنیت صحت و اعتبار معامله:

با صدور کد رهگیری املاک، امنیت حقوقی معامله 100% تضمین شده و از هرگونه کلاهبرداری در بازار مسکن جلوگیری خواهد شد. بدین ترتیب و با ثبت مبایعه‌نامه در سامانه و دریافت کد رهگیری، از فروش یا اجاره دادن مجدد ملک توسط مالک جلوگیری به عمل خواهد آمد.

یعنی با صدور کد رهگیری دیگر فروشنده نمی‌تواند ملک را به چند نفر بفروشد و سامانه استعلام کد رهگیری به مشاوران املاک این امکان را می‌دهد تا آخرین وضعیت فروش یا اجاره ملک را بررسی کنند.

به محض صدور کد رهگیری، تمام آژانس‌های املاک متصل به سامانه، متوجه فروخته شدن یا اجاره رفتن ملک خواهند شد.

• امکان استعلام قرارداد در سامانه:

با اخذ کد رهگیری املاک، طرفین قرارداد این امکان را خواهند داشت تا با مراجعه به سامانه ثبت معاملات و املاک کشور و وارد کردن کد ملی و کد رهگیری و استعلام قرارداد در سامانه، از صحت و اعتبار قراردادشان مطمئن شوند. در عین حال می‌توان مبایعه‌نامه یا اجاره‌نامه دارای کد رهگیری را به راحتی بررسی کرد.

•  قابل پیگیری بودن قرارداد در مراجع قانونی:

اعتبار قراردادهایی که دارای کد رهگیری هستند در مراجع قضایی بالاست و در صورت لزوم هریک از طرفین می‌توانند به‌راحتی نسبت به حقوق از دست رفته‌شان اقدام نمایند.

به‌عنوان مثال، اگر شما ملکتان را با صدور کد رهگیری، اجاره داده‌اید، اگر مستاجر شما در موعد اتمام قرارداد، خانه را تخلیه نکرد، درصورت بروز هرگونه مشکلی،به راحتی می‌توانید از راه‌های قانونی اقدام کرده و حکم تخلیه بگیرید. یا درصورتی که در دریافت اجاره ماهانه به مشکل خوردید، می‌توانید با کد رهگیری، به سرعت موضوع را در مراجع قانونی پیگیری کنید.

• عدم امکان جعل:

کد رهگیری املاک همراه با بارکد دو بعدی حک شده در بالای قرارداد صادر می‌شود و در بارکد دو بعدی، تمامی مشخصات طرفین و ملک ذخیره می‌شود. همین، امکان مخدوش شدن و جعل مبایعه‌نامه را به صفر می‌رساند.

• شفاف‌سازی آمار معاملات:

با صدور کد رهگیری املاک، در آمار معاملات مسکن (اعم از خرید و فروش، رهن و اجاره) شفاف‌سازی شده و امکان تهیه آمار و گزارش‌های دقیق برای بررسی رکود و رونق در بازار مسکن برای ارگان‌های مربوطه فراهم خواهد شد.

• جلوگیری از فسخ قرارداد توسط فروشنده:

با داشتن کد رهگیری ملک می‌توان مانع از فسخ قرارداد توسط فروشنده شد؛ در برخی مواقع به ویژه درشرایط افزایش روز به روز قیمت ملک، فروشنده در هنگام انتقال سند در دفترخانه، درخواست پول بیشتری کرده و یا حتی فسخ قرارداد را طلب می‌کند. ولی با صدور کد رهگیری، چنین اتفاقی ممکن نخواهد بود.

از دیگر مزایای صدور کد رهگیری املاک، می‌توان به پایبندی طرفین به مفاد قرارداد، جلوگیری از فروش ملک به چند نفر به‌صورت همزمان، آگاهی از میزان بدهی ملک، آگاهی از طرح های شهرداری و قرارگیری ملک مورد نظر در مسیر آنها و همچنین امکان بهره‌مندی از برخی طرح‌های دولت مانند وام ودیعه مسکن و یا دریافت امتیازهای عبور و مرور مخصوص ساکنان طرح ترافیک اشاره کرد.

مدارک موردنیاز برای صدور کد رهگیری

در هنگام امضای قرارداد و برای صدور کد رهگیری املاک، باید مدارک زیر از سوی طرفین به مشاور املاک ارائه شود تا بتوان قرارداد معامله را در سامانه املاک ثبت کرد:

• اصل مدارک هویتی طرفین (شامل کارت‌ملی، شناسنامه و کارت اقامت برای اتباع‌خارجی)
• اصل مدارک مالکیت ملک (سند ، قولنامه ، بنچاق و.. وکالت‌نامه و گواهی انحصار وراثت درصورت لزوم)
• تائیدیه کد پستی ملک مورد نظر (که باید از اداره پست منطقه اخذ شود)
• الزام حضور دو شاهد به همراه مدارک شناسایی‌شان (معمولا هریک از طرفین یک نفر شاهد را به همراه می‌آورند)
• برگه کارشناسی ملک فنی و حقوقی (در صورت درخواست مشاوراملاک)
• پر کردن فرم پیش‌نویس قرارداد با کد رهگیری در زمان حضور در بنگاه

روند دریافت کد رهگیری ملک

قبل از هر چیز باید این نکته را بدانید که انجام معامله ملکی و اخذ کد رهگیری ملک، باید در دفتر املاکی صورت گیرد که دارای مجوز رسمی اتحادیه املاک باشد. پس حتما به سراغ بنگاه‌هایی بروید که دارای پروانه کسب مشاوران املاک هستند. شما می توانید لیست مشاوران املاک مجاز را در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور مشاهده کنید.
اما روند دریافت کد رهگیری املاک بدین‌ترتیب است که مشاور املاک بعد از توافق نهایی خریدار و فروشنده، یا مالک و موجر، اطلاعات ملک مورد معامله و مشخصات طرفین قرارداد را در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور ثبت کرده و کد رهگیری املاک را دریافت می کند.
یعنی مراحل دریافت کد رهگیری املاک باید توسط مشاور املاک معتبر و رسمی انجام شود و توسط خود طرفین قابل پیگیری و صدور نیست.

بعد از ثبت اطلاعات، کد رهگیری قرارداد که نشانی بر تائید معامله ملک است، صادر می‌شود. نکات مذکور در قرارداد عبارتند از:

• مشخصات کامل طرفین قرارداد
• تاریخ قرارداد
• تاریخ تحویل ملک
• مبلغ دقیق فروش، رهن یا اجاره
• بیعانه پرداختی
• امکانات خانه
• آدرس، پلاک ثبتی و کدپستی ملک

صدور قرارداد با کد رهگیری؛ برچسب هولوگرام و کد QR

با اتمام روند ثبت معامله در سامانه، کد رهگیری املاک در سمت چپ برگه‌ی چهارم مبایعه‌نامه‌های پرینتی درج می‌شود؛ این کد، کدی 13 رقمی است که بعد از صدور، به‌صورت رسمی قابل پیگیری است.
بلافاصله بعد از ثبت قانونی معامله، این کد با پیام کوتاه برای خریدار و فروشنده ارسال می‌گردد که حکایت از اعتبار ثبت معامله انجام شده دارد.

پس از ثبت رسمی معامله در سامانه، قرارداد در سه نسخه چاپ و به امضای طرفین می‌رسد؛ یک نسخه در نزد مشاور املاک باقی خواهد ماند، یک نسخه به فروشنده و یک نسخه هم به خریدار داده می‌شود. لازم به ذکر است که باید یک برچسب هولوگرام و یک کد کیو.آر در قسمت بالای هریک از نسخه ها وجود داشته باشد که نشان‌دهنده اصالت معامله خواهند بود.

استعلام کد رهگیری املاک

اگر پیش از انجام معامله،تلفن همراه طرفین معامله در سامانه املاک ثبت شده باشد، بعد از ثبت کد رهگیری، این کد از طریق پیامک برایشان ارسال می‌شود. دریافت این کد، به منزله تائید انجام معامله و ثبت رسمی آن در مراجع مربوطه است.

اما اگر شماره تلفن همراه طرفین در سامانه ثبت نشده، می‌توان برای استعلام صحت کد رهگیری درج شده درمبایعه نامه، کد ملی یکی از طرفین قرارداد را به صورت “کدملی#کدرهگیری” به شماره 110203001 ارسال کرده و از صحت آن اطمینان حاصل کرد. ارسال پیامک استعلام هزینه‌ای برای شما ندارد، البته برای هر بار دریافت پاسخ استعلام، ۲۰۰ تومان هزینه برای سیم‌کارت اعمال می‌شود

درعین حال می‌توان برای اطمینان از صحت کد رهگیری ارائه با مراجعه به سامانه ثبت معاملات و املاک کشور ، با وارد کردن کد ملی‌ و کد رهگیری 13 رقمی از صحت معامله و کد رهگیری آن مطمئن شوید. بعد از ورود به سامانه، باید در قسمت بالای صفحه، در قسمت خدمات، گزینه استعلام کد رهگیری را انتخاب کرد و بعد از وارد کردن کدهای مربوطه، از صحت قرارداد اطمینان حاصل کرد.

این تصور نادرست که صدور کد رهگیری ملک مالیات زیادی را به همراه خواهد داشت، باعث می‌شود که بسیاری از بنگاه‌ها از صدور کد رهگیری خودداری کنند و یا گاها کدهای رهگیری جعلی به شما ارائه دهند؛ پس ضمن آنکه حتما مشاور املاک مطمئنی را برای انجام معامله‌تان برمی‌گزینید، حتما صحت این کد را نیز بررسی کنید.

هزینه صدور کد رهگیری

هزینه صدور کد رهگیری، مبلغ واقعا ناچیزی است. ثبت رسمی معامله خرید و فروش ملک و صدور کد رهگیری، تنها 10 هزار تومان هزینه خواهد داشت و هزینه ثبت معامله رهن و اجاره و صدور کد رهگیری برای چنین معامله‌ای 5 هزار تومان خواهد بود که بنگاه مشاوره ملکی برای ثبت قرارداد و دریافت کد رهگیری نباید هزینه‌ای از طرفین دریافت کند.

البته برخی از دفاتر مشاور ملکی ، مبالغ به مراتب بالاتری را برای صدور کد رهگیری دریافت می‌کنند که این اقدامی غیرقانونی است و می توان این مورد را از طریق اتحادیه مشاورین املاک بررسی و پیگیری کرد.

شما می‌توانید آخرین تعرفه هزینه دریافت کد رهگیری املاک برای مشاوران املاک، را در صفحه مربوطه در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور مشاهده کنید که در اینجا تعرفه برخی معاملات مهم را برایتان درج کرده‌ایم:

• تعرفه مبایعه نامه: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه اجاره نامه: ۵۰ هزار ریال
• تعرفه اجاره به شرط تملیک: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه انتقال سرقفلی: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه پیش فروش: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه وقفه، هبه وصلح، رایگان
• تعرفه واگذاری تعاونی مسکن /انبوه ساز: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه قراردادهای ۱۰۰% دولتی: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه حکم قضایی: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه قراردادهای غیررسمی قبل از بهمن ۸۷: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه قراردادهای غیررسمی بعد از بهمن ۸۷: ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه قراردادهای توافقی : ۱۰۰ هزار ریال
• تعرفه معاوضه املاک: ۱۰۰ هزار ریال

بازیابی کد رهگیری 

در صورت فراموشی یا گم کردن کد رهگیری ملک می‌توانید با مراجعه به همان دفتر املاک یا دادن اطلاعات قرارداد به اتحادیه مشاورین، کد رهگیری خود را بازیابی کنید

فسخ کد رهگیری ملک

برای ابطال کد رهگیری ملک، در ابتدا باید معامله فسخ شود تا کد رهگیری دریافت شده نیز باطل گردد. دراین راستا قوانین مشخصی وجود داشته و فسخ معامله و فسخ کد رهگیری ملک در چهارچوب قوانین موجود قابل انجام است که توسط مشاورین املاک و با رضایت طرفین معامله انجام می گردد.

نکات مهم

در این میان چند نکته مهم وجود دارد که توجه به آنها ضروری است:

• ثبت دقیق شماره موبایل: هنگام ثبت شماره همراه خود دقت کنید؛ چرا که اهمیت بالایی دارد ودر عین حال ارائه شماره‌های اشتباه و ناموجود برای شما تخلف محسوب خواهد شد.
• اجباری بودن دریافت کد: دریافت این کد برای تمام قراردادها، از خرید و فروش گرفته تا رهن و اجاره، اجباری است و طبق اعلام رئیس اتحادیه مشاوران املاک، هیچ مشاور املاکی حق ندارد برای ارائه این کد از طرفین هزینه‌ای دریافت کند.
• کد رهگیری برای قراردادهای قدیمی یا املاک بدون سند: امکان دریافت کد رهگیری برای قراردادهای قدیمی که پیش از این بسته شده‌اند نیز وجود دارد و درعین حال برای املاک بدون سند نیز کد رهگیری صادر خواهد شد.
• هزینه صدور کد رهگیری: باید این نکته را مدنظر داشت که اگرچه بنگاه‌های املاک حق دریافت مبلغی تحت عنوان هزینه صدور کد رهگیری را ندارند، اما در صورت انجام هر معامله‌ای، می‌بایست مبلغ کمیسیون خرید/فروش املاک و یا کمیسیون رهن و اجاره را به بنگاه پرداخت کرد که شیوه محاسبه آن برای هر ملک خیلی روشن و شفاف مشخص و معین است. شما می‌توانید برای محاسبه کمیسیون ملک مدنظرتان از صفحه محاسبه گر خودکار کمیسیون نیک بوم کمک بگیرید.

جمع بندی

در راستای دریافت کد رهگیری برای معاملات خرید و فروش و یا رهن و اجاره، مهمترین نکته این است که این کار در بنگاه‌هایی صورت بگیرد که دارای مجوز رسمی از سوی اتحادیه املاک باشند. پس حتما معاملات خود را در یک بنگاه مشاوره املاک مطمئن انجام دهید. در عین حال باید مدنظر داشته باشید که نباید برای این کار از طرفین مبلغی دریافت شود.
کد رهگیری املاک یک کد 13 رقمی است که برای تمامی معاملات اعم از فروش، خرید و اجاره صادر و برروی مبایعه نامه درج می‌گردد و صحت و اعتبار آن نیز قابل پیگیری است.
اگر بعد از مطالعه این مقاله، سوالی درباره کد رهگیری املاک و روند دریافت آن، برایتان باقی مانده که هنوز پاسخش را دریافت نکرده‌اید، در بخش نظرات سوالتان را با ما مطرح کنید و در صورت تمایل تجربیاتتان را با ما و دیگر خوانندگان نیک بوم در جریان بگذارید.

منابع: 2nabsh ، heyvalaw، zoomila، divar، sadaf22