ومحله کن در شمال غربی تهران یادگاری از سال‌های دور تهران قدیم است. این محله که قدمتی هزاران ساله دارد، منطقه و روستایی ییلاقی و سرسبز با رودخانه‌ای پرآب و پر از باغ‌های میوه و توتستان بوده و بخش وسیعی از غرب و شمال غرب تهران را شامل می‌شده.
در حال حاضر محله کن براساس مرزگداری شهری، یکی از محله‌های منطقه 5 تهران به شمار می‌رود که با وجود ساخت و سازهای شهری، هنوز بافت قدیمی را در آن میتوان یافت. این منطقه به غیر از فضای مسکونی، حالا به‌عنوان یکی از مناطق گردشگری تهران هم شناخته می‌شود و وجود رستوران باغ‌ها در این منطقه و همچنین فضاهای طبیعی مثل کوه و دره و رودخانه، کن را به محله گردشگری محبوب تهرانیها تبدیل کرده است.
در این نوشتار نگاهی می‌اندازیم به این محله قدیمی و خوش آب‌و‌هوای تهران تا درباره شرایط و کیفیت سکونت و زندگی در این منطقه و امکانات شهرنشینی در دسترس اهالی محله کن بیشتر و بهتر بدانیم. با نیک بوم در مسیر جاده کن همراه باشید.
محله کن کجاست؟
محله کن یکی از محله‌های شمال غرب پایتخت و منطقه پنج شهرداری تهران است که در همسایگی کوهپایه البرز قرار دارد. این محله از شمال به محله بهاران، از جنوب به بزرگراه همت، از غرب به دهکده المپیک و از شرق به بلوار و محله کوهسار محدود می‌شود.
محله خوش آب و هوای کن از گذشته‌های دور، مسیر عبور زائران امامزاده داوود بوده است.
محله کن از دوبافت قدیمی و مدرن تشکیل شده و در این محله همچنان کوچه‌‌باغ‌های باریک قدیمی و خانه‌های یکی دو طبقه را در کنار برج‌ها و مجتمع‌های مسکونی می‌شود یافت. در کل، این محله از پنج محله قدیمی به نام‌های بالان، میان‌ده، اسماعیلیون، درقاضی و سرآسیاب تشکیل شده است.
پیشینه محله کن
محله کن یکی از قدیمی‌ترین محله‌های تهران است که در واقع منطقه‌ای روستایی و ییلاقی در غرب تهران بوده و بخش وسیعی از غرب و شمال پایتخت را شامل می‌شده است.
در واقع در گذشته، از میدان توحید و ستارخان و صادقیه در شرق تا وردآورد و گرم‌دره و قلعه‌حسن‌خان در غرب و از شمال تا شمیران و فرحزاد و امامزاده داوود و شهرستانک و از جنوب تا مهرآباد و تهرانسر همگی جزو اراضی و باغات روستای کن به حساب می‌آمده‌اند و میتوان گفت که کن بخشی از پیشینه بسیاری از محله‌های غرب تهران است.
وجود چندین امامزاده و آثار تاریخی، درختان قطور کهنسال و کشفیات تاریخی در این منطقه از یک‌سو و گویش و فرهنگ خاص اهالی کن از گذشته کهنسال این منطقه حکایت می‌کند و در جای جای این محله می‌شود رد پای تاریخ و قدمت کن را ملاحظه کرد.
پل آجری حاج محمدعلی کنی
پل حاج محمدعلی کنی یکی از آثار قدیمی این منطقه است که روی رودخانه کن ساخته شده و در زمان خودش مسیر عبور مسافران امامزاده داوود بوده. بنا به گفته قدیمی‌های محله کن، این پل یادگار سال‌های پایانی حکومت قاجار یا اوایل دوران پهلوی اول است و به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، تنها پل قدیمی باقی‌مانده در تهران است که سازه آجری دارد.
درباره مقاومت این پل داستانی روایت می‌شود. اهالی کن می‌گویند یک بار سیلی در رودخانه کن جاری شد که خرابی‌های زیادی به بار آورد؛ تا جایی که یک مینی‌بوس روستا سر از جاده قم درآورد! اما پل آجری سر جایش باقی ماند و با همان شکوه و زیبایی قبل، مسیر عبور مسافران امامزاده داوود را هموار کرد.
روی سنگ کوچکی بر روی پل نوشته شده: “مرحوم حاجی محمدعلی محمدی کنی این پل آجری را در سال 1312شمسی بنا کرده و آن را وقف اهالی روستای کن کرده است.”
قدیمی‌های روستا درباره این پل می‌گویند:« سال‌ها پیش رودخانه پرآب کن، بین روستاهای شمال رودخانه با دِهی که در جنوب رودخانه قرار‌داشت، فاصله انداخته بود و اهالی این روستاها امکان تردد به این‌طرف و آن‌طرف رودخانه را نداشتند. حدود سال 1290هجری شمسی، اهالی این روستاها پلی روی رودخانه ساختند، اما به‌خاطر وقوع سیل‌های زیاد و بالا آمدن آب خراب شد.
بعد از این اتفاق، حاج محمدعلی که یکی از متمولان و خیران روستای کن بود، تصمیم گرفت پلی آجری روی رودخانه کن بسازد تا مقاومت و استحکام بیشتری داشته باشد. همین هم شد و این پل آجری که مرحوم محمدعلی کنی آن را وقف اهالی روستای کن کرد، تا سال‌های سال تنها راه ارتباطی روستاهای شمال رودخانه با ده کن بود.»
پل محمدعلی کنی در ابتدای جاده سولقان، بعد از پل فلزی، انتهای خیابان پل آجری قرار‌دارد.
دسترسی محله کن
محله کن در ضلع شمالی بزرگراه همت که یکی از شاهراه‌های شرقی غربی تهران است، واقع شده و از این نظر دسترسی بزرگراهی خوبی دارد.
ترمینال اتوبوسرانی کن، مسیر دسترسی به خدمات حمل و نقل عمومی این محله است. از طریق این ترمینال اهالی به راحتی به ایستگاه مترو صادقیه دسترسی پیدا می‌کنند.
امکانات تفریحی کن
این محله به دلیل فضای سبز و باغ‌های پر دار و درختش، پر از رستوران‌باغ‌های خوش‌منظره و خوش آب و هواست که اهالی تهران را برای گردش و تفریح به این منطقه می‌کشاند. از جمله معروف‌ترین این رستوران‌ها میتوان به این موارد اشاره کرد:
- باغ رستوران طبیعت در در دره زرنو
- کافه کاج کن در انتهای کن بعد از ایستگاه یخچال
- رستوران شب‌های کن در جاده کنگان سولقان قبل از دهیاری سولقان
- رستوران سنتی نارنجستان کیلومتر 4 جاده کن سولقان قبل از تونل
- باغ رستوران دف انتهای بلوار کوهسار ابتدای جاده سولقان
- باغ رستوران آبی شهران خیابان کوهسار قبل از کلانتری کن
- باغچه رستوران کاکتوس شهران خیابان کوهسار، بعد از کلانتری کن
- فست فود خانه دودی خیابان امید عباسی، نبش سوم غربی
- سفره خانه طبیعت در خیابان رحیمی کن
- رستوران حاج رضا در خیابان زینعلی کن
جاذبه‌های طبیعی در اطراف کن
با توجه به واقع شدن محله کن در کوهپایه‌های رشته‌کوه البرز، روستاهای اطراف این محله، از جمله جاذبه‌های طبیعی حومه تهران به حساب می‌آیند که دارای طبیعتی بکر، زیبا و جذاب هستند و امکان سفر یک روزه و پیک‌نیک و استراحت در دامان طبیعت را برای افراد فراهم می‌آورند.
از جمله جاذبه‌های طبیعی در اطراف این محله قدیمی میتوان به این موارد اشاره کرد:
- روستای سنگان: که در حقیقت شامل دو روستای سنگان بالا و سنگان پایین است و آبشار زیبایی نیز به همین نام دارد.
- روستای تالون: یکی از روستاهای زیبا و بکر کوهستان البرز که دارای باغ‌های میوه فراوانی نیز هست. رودخانه کن از سمت چپ این روستا عبور می‌کند و دارای آبشاری زیبا به همین نام نیز هست.
- روستاهای وردیج و واریش: که در دره نسبتا تنگ و پر پیچ و خمی در سمت غرب دره کن قرار دارند که سنگ‌های این منطقه که به شکل صورتک‌هایی تراشیده شده به چشم می‌آیند، جلوه خاصی به این روستاها داده‌اند.
- روستای رندان: این روستا و آبشار آن از توابع کن و سولقان در استان تهران هستند که در دامنه‌های رشته کوه البرز و در بخش میانی آن قرار دارد. این روستادر امتداد مسیر دسترسی به امامزاده داوود و در ۳۰ کیلومتری شمال غربی شهر تهران واقع شده و اکثر ساکنان این روستا به دامداری و باغداری مشغول هستند.
مراکز آموزشی محله کن
در این محله قدیمی، مراکز آموزشی متعددی را میتوان یافت و در عین حال کتابخانه کن نیز امکان مطالعه و دسترسی به کتاب‌های متعدد را برای ساکنان محله فراهم می‌کند. این محله دارای چندین مدرسه دولتی در مقاطع مختلف است که میتوان به این موارد اشاره کرد:
- دبستان دولتی پسرانه شهید علی عسگری در محله بالان کن، خیابان شهید احمد کاشانی
- دبیرستان دوره اول دولتی دخترانه شهید صدوقی، در مسیر جاده سولقان، روستای کشار علیا
- دبستان دخترانه دولتی شهید احمد مرادی، در جاده امامزاده داوود، روستای سولقان
- دبستان دخترانه دولتی شهید بهرامی، در جاده امامزاده داوود، روستای سنگان محله پایین
- دبیرستان دخترانه دولتی شهید احمد مرادی، در جاده امامزاده داوود روستای سولقان
- دبیرستان دوره اول دولتی پسرانه شهید اویسی، در جاده امامزاده داوود، روستای سنگان
- دبستان دخترانه دولتی امام مجتبی، در جاده امامزاده داوود- روستای رندان
کتابخانه عمومی شهدای کن
کتابخانه شهدای کن یکی از مراکز فرهنگی در دسترس اهالی کن است که دارای بخش‌های کودک، نوجوان، مرجع، نشریات، مخزن اصلی، میز امانت و دو سالن مطالعه مجزاست.
مخزن اصلی با حدود 10000 عنوان کتاب، بزرگترین بخش کتابخانه را تشکیل می‌دهد که بخش مرجع با 530 عنوان کتاب در قسمت انتهایی آن قرار گرفته است. بخش کودک و نوجوان با بیش از 5000 عنوان کتاب در دو اتاق مجزا از یکدیگر هستند.
بخش نشریات با 89 عنوان مجله و 3 عنوان روزنامه در فضایی محصور شده و با فاصله از مخزن اصلی قرار دارد. درضمن 200 عنوان کتاب کمک درسی برای استفاده اعضای دانش‌آموز و دانشجو تخصیص یافته است.
این کتابخانه در بلوار کوهسار، خیابان الغدیر یکم، نرسیده به چهارراه شیدا قرار دارد.
سرای محله کن
سرای محله کن نیز از مراکز عمومی این محله به شمار می‌رود که فعالیت‌های آموزشی، فرهنگی و هنری متعددی در آن برگزار می‌شود.
این مرکز در بلوار کوهسار، خیابان فرهنگ، جنب بازار میوه و تره بار مرکزی کن قرار دارد.
مراکز خرید محله کن
اهالی این محله، به صورت سنتی اکثر مایحتاج خود را از مغازه‌های دایر در محل تامین می‌کنند. در عین حال محله کن دارای یک بازار میوه و تره‌بار شهرداری تهران است که نیازهای اهالی را به میوه و سبزیجات تامین می‌کند. این بازارچه در محله کن، خیابان فرهنگ واقع شده است.
مساجد و مراکز مذهبی محله کن
محله کن،محله‌ای با بافت مذهبی است که در آن میتوان چندین امامزاده، مسجد و تکیه مختلف یافت. در واقع از گذشته‌های دور، نام روستای کن با امامزاده داوود گره خورده؛ چرا که این روستا محل عبور زائران امامزاده داوود بوده است.
از جمله مراکز مذهبی این محله میتوان به این موارد اشاره کرد:
- امامزاده علی بن جعفر
- مسجد جامع کن
- مسجد حضرت ابوالفضل
- مسجد امام حسن
- مسجد امام
- مسجد چهارده معصوم
- حسینیه نور
- حسینیه سرآسیاب
امامزاده داوود
آرامگاه امامزاده داوود که در منطقه کوهستانی کن واقع شده، یکی از مقاصد زیارتی مهم تهرانی‌هاست. این امامزاده، از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است و شهرت اصلی زیارت امامزاده داوود، به خاطر مسیر سخت و کوهستانی آن است. برای همین یکی از نذرهای رایج در تهران قدیم، نذر زیارت امامزاده داوود بوده است.
زیارت امامزاده داوود، از زمان قاجار به یکی از سفرهای مذهبی جذاب برای تهرانیها تبدیل شد و همچنان هم ادامه دارد.
بنای امامزاده داوود از دو مسجد که هر دو به بقعه امامزاده در قسمت میانی منتهی می‌شوند، تشکیل شده. یک بقعه هشت ضلعی که دارای سردابی در قسمت زیرین است در این بنا وجود دارد که در زمان صفویه ساخته شده، اما بنای اصلی آرامگاه در زمان قاجاریه احداث شده است.
داخل بقعه ضریحی ساده هست که با دخیل زائران پوشانده شده. برای رسیدن به امامزاده داوود از طریق محله کن، باید در مسیر جاده سولقان قرار بگیرید و بعد از حدود چهل دقیقه تا یک ساعت رانندگی، به امامزاده داوود می‌رسید.
مراکز درمانی محله کن
در این محله یک مرکز بهداشت ساخته شده و درعین حال دو بیمارستان مجهز نیز در نزدیکی محله کن در دسترس ساکنان این محله قدیمی هستند که وجود آنها نقش پررنگی در بهبود و رشد محله ایفا می‌کند.
مرکز بهداشت کن
مرکز بهداشت کن در زمینه پزشکی عمومی، دندانپزشکی، آزمایشگاه، مامایی، واکسیناسیون، مراقبت قبل از بارداری، پایش کودک و خدمات درمانی ارائه می‌دهد.
بیمارستان نیکان غرب تهران
نیکان غرب یک بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی 200 تختخوابی و 16 طبقه است که در زمینی به مساحت 8200 مترمربع زیر بنا در محله کن احداث شده است.
این بیمارستان دارای بخش‌های تخصصی و فوق تخصصی، درمانگاه‌ها، کلینیک‌های تخصصی و هتل اقامت بیماران و همراهان در مجاورت بیمارستان است. در کنار بیمارستان نیکان غرب، بیمارستان سوانح سوختگی دانشگاه علوم پزشکی ایران در حال ساخت است که این موقعیت را به یک مجتمع عظیم درمانی در غرب تهران بدل می‌کند.
این بیمارستان از سمت غرب به رودخانه کن و فضای سبز اطراف آن، از سمت جنوب به بوستان جوانمردان و از سمت شمال و شمال غربی به باغات کن چشم انداز دارد.
گفتنی است این بیمارستان در آینده، بزرگترین مرکز تشخیص درمانی قلب در غرب تهران خواهد بود. بیمارستان نیکان غرب در محله کن تهران و جنب بزرگراه شهید همت واقع شده است.
بیمارستان چشم آفتاب
بیمارستان چشم آفتاب دیگر مرکز درمانی در محله کن است که عنوان بزرگترین مرکز چشم پزشکی کشور را در اختیار دارد.
این بیمارستان دارای بخش‌های فوق تخصصی قرنیه، شبکیه، گلوکوم، اکولوپلاستی، استرابیسم و اورژانس چشم است و تمامی اعمال جراحی فوق‌تخصصی در این بیمارستان انجام می شود. بیمارستان فوق تخصصی چشم آفتاب با تمامی بیمه های تکمیلی و بیمه های خدمات پایه و نیروهای مسلح در حال انعقاد قرار داد است .
بیمارستان چشم پزشکی آفتاب در محله کن تهران و بزرگراه شهید همت واقع شده است.
سخن آخر
محله کن بی‌تردید قدیمی‌ترین محله غرب تهران است که هنوز هم بافت قدیمی‌اش را حفظ کرده و هنوز در این محله میتوان کوچه‌های باریک قدیمی و کوچه باغ‌های کاهگلی را یافت.
با این حال در اثر گسترش ساخت و ساز شهری در بخش‌هایی از این محله هم برج و مجتمع‌های مسکونی ساخته شده است. این محله خوش آب و هوا یکی از مقاصد گردشگری تهرانیها برای طبیعت‌گردی، رستوران‌‌گردی و تفریح هم هست و با نزدیکی به اتوبان همت از یک‌سو و قرار گرفتن در کوهپایه‌های رشته کوه البرز از سوی دیگر، محله‌ای دنج و خوش‌آب و هوا و در عین حال در دسترس به شمار می‌رود.
