محله پونک؛ از پونه‌زاری دنج تا محله‌ای لوکس و خوش‌مسیر

محله پونک در شمال‌غرب تهران، همانطور که از اسمش پیداست، قبل از رسیدن ماشین ساخت‌و‌ساز و شهرسازی، روستایی دنج و خوش‌آب‌و‌هوا بوده و عطر پونه‌زارهای مرغوبش شهرت داشته. اما این روستا هم به‌سان دیگر روستاهای قدیمی تهران، با گذر زمان به بافت شهری پایتخت اضافه شده و حالا پونک، محله‌ای محبوب و خوش‌مسیر در غرب تهران است، با آپارتمان‌هایی نوساز و خیابان‌بندی‌های عریض و منظم که منطقه‌ای دنج و آرام برای زندگی به شمار می‌رود.

یکی از بزرگترین شاخصه‌های محله پونک ، وجود مرکز خرید بوستان در میدان اصلی محله و در کنار فروشگاه شهروند است؛ این محله دسترسی خوبی هم به بزرگراه‌های اصلی غرب تهران دارد و از لحاظ امکانات شهری مثل مدرسه‌ها، مراکز آموزشی، مراکز خرید و درمانی هم کم و کسری ندارد و جزو مناطق پرطرفدار درغرب تهران به حساب می‌آید و خرید و فروش و اجاره خانه در این محله پر رونق است.

با ما در این نوشتار همراه شوید تا در پونه‌زارهای روزگار گذشته محله پونک قدمی بزنیم و به روند آپارتمان‌سازی و ساخت‌و‌ساز شیک و مدرن در این محله برسیم:

محله پونک کجاست؟

محله پونک، عمر شهرنشینی زیادی ندارد. این منطقه در شمال غرب تهران واقع شده و از شرق، از طریق دره فرخزاد با محله شهرک غرب دره به دره است. در سمت غربی پونک، محله جنت آباد قرار دارد و محله قدیمی باغ فیض، همسایه جنوبی محله پونک است. در همسایگی بخش شمالی پونک هم به محله حصارک و خیابان سیمون بولیوار می‌رسیم.

وقتی شب‌هنگام، به کوهپایه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز در شمال شهر تهران نگاه کنیم، نقش Z مانندی از نور را روی کوهپایه‌ها می‌بینیم که در حقیقت جاده دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی است که در شمال محله پونک واقع شده.

از نظر منطقه‌بندی شهرداری، بخش شرقی محله پونک در منطقه 2 و بخش غربی در منطقه 5 قرار دارد.

چرا پونک؟

بنا به گفته اهالی قدیمی پونک، از جمله کدخدا محمد یا “سید محمد فدایی”، آخرین کدخدای پونک، این روستا با وجود قنات‌ها و رودخانه‌ای پرآب، روستایی سرسبز و پر از باغ‌های درخت میوه گردو، توت، گیلاس، انار و انجیر و زمین‌های کشاورزی گندم و جو و پونه‌زارهایی معطر و مرغوب بوده است.

کدخدا محمد راوی خاطراتی از دوران ارباب و رعیتی تهران و همچنین روایات آخرین ارباب این روستا یعنی عبدالحسین فرمانفرمائیان است که در دوره سلطنت احمدشاه قاجار، نخست وزیر ایران بوده و در آن زمان (حدود صد سال پیش)، زمین‌های پونک را به قیمت 20 هزارتومان خریداری کرد.

طبق صحبت‌های کدخدا محمد، محصول اصلی ده پونک که باعث شهرت این روستای قدیمی شده بود، پونه‌‌های آن بوده و به خاطر همین پونه‌زارها و مرغوب بودن گل‌های پونه‌، این روستا پونک نامگذاری شده بود.

دسترسی به اتوبان‌ها و حمل‌و‌نقل عمومی

میدان پونک، مهم‌ترین نقطه محله است که با بهره‌گیری از خطوط متعدد تاکسیرانی، دسترسی اهالی را به مناطق مختلف تهران از شرق تا شمال و جنوب پایتخت فراهم می‌کند. اگرچه محله پونک از ایستگاه مترو بی‌بهره است، اما اهالی این منطقه به‌راحتی و با استفاده از تاکسی و اتوبوس، می‌توانند خود را به ایستگاه متروی صادقیه برسانند.

عبور خط اتوبوس تندرو از میدان پونک، دیگر گزینه حمل‌و‌نقل عمومی این محله است که پونک را به میدان آزادی و میدان صادقیه و خطوط مترو متصل می‌کند. در عین حال همین خط اتوبوس BRT بلوار اشرفی اصفهانی، یکی از مسیرهای دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات برای رسیدن به دانشگاهشان است که از میدان پونک عبور کرده و به سمت شمال می‌رود.

از نظر دسترسی بزرگراهی، بزرگراه همت غرب از جنوب محله پونک عبور می‌کند و بزرگراه هاشمی‌رفسنجانی در شمال منطقه، بزرگراه ستاری در غرب پونک و بلوار اشرفی اصفهانی از شرق، محله پونک را در بر‌گرفته‌اند.

مراکز خرید لوکس

بی تردید شاخص‌ترین پاساژ محله پونک، مرکز خرید بوستان است که در مجاورت آن یک فروشگاه شهروند بزرگ نیز ساخته شده و دور میدان پونک واقع شده‌اند. در عین حال کمی پائین‌تر از تقاطع بلوار اشرفی اصفهانی با اتوبان همت، مرکز خرید تیراژه نیز وجود دارد که در محله باغ فیض واقع شده ولی فاصله چندانی هم تا میدان پونک ندارد. اما کمی بیشتر در مورد مراکز خرید منطقه پونک صحبت کنیم:

• مجتمع تجاری و اداری بوستان

پاساژ بوستان با معماری خاص و زیبایش در ضلع شمال‌غربی میدان پونک، شما را به یک خرید مفصل دعوت می‌کند. این مرکز خرید، با بیش از 800 فروشگاه، تمام مایحتاج اهالی پونک و حتی شهروندان غرب تهران را برآورده می‌کند.

از انواع پوشاک زنانه و مردانه و بچه‌گانه رسمی و اسپرت گرفته تا کیف و کفش و لوازم خانه و آشپزخانه، عطاری و حتی چندین شعبه بانک و شهر کتاب، فروشگاه‌های موبایل و لوازم جانبی، طلا و جواهر، پرده، پارچه و لوازم خیاطی هر آنچه بخواهید در مرکز خرید بوستان راسته‌های خاص خودشان را دارند.

یکی از ویژگی‌های مرکز خرید بوستان معماری متفاوت و خاصش است که به شکل دایره‌‌های بزرگ و کوچک طراحی شده؛ این دایره‌ها با شیبی ملایم به هم وصل می‌شوند و بدون پله می‌توان طبقات را پیمود. البته گم شدن در کار نیست و به هر سمتی که بروید، دست‌آخر به دایره‌های میانی پاساژ می‌رسید و راه را پیدا می‌کنید.

در دایره پائینی پاساژ، یک محل بازی برای بچه‌ها هست که والدین در مدت خرید می‌توانند فرزندانشان را در این قسمت گذاشته و با خیال راحت خرید کنند و به بچه‌ها نیز خوش خواهد گذشت. در ضمن برای سر زدن به پاساژ بوستان نگران جای پارک نباشید؛ چرا که پارکینگ بوستان که در طبقات زیرزمینی است، ظرفیت 700 خودرو را دارد.

• شهر کتاب پونک

شهر کتاب پونک در مجتمع اداری تجاری بوستان و در حاشیه یکی از دایره‌ها قرار دارد. این فروشگاه با راه‌پله‌هایی در چند طبقه طراحی شده و با انواع لوازم‌التحریر، کتاب و محصولات فرهنگی- هنری پذیرای دوستداران این نوع محصولات است.

• شهروند پونک

فروشگاه شهروند پونک هم در کنج غربی پاساژ بوستان قرار دارد و از داخل مرکز خرید بوستان هم می‌توان وارد محوطه شهروند شد. شهروند پونک یکی از بزرگ‌ترین فروشگاه‌های شهروند تهران است که در دو طبقه انواع محصولات را به خریداران ارائه می‌کند و به‌صورت 24 ساعته باز و در دسترس است.

خیابان‌های مطرح محله پونک

محله پونک دارای چندین بلوار و خیابان مطرح و مهم است؛ از جمله بلوار میرزابابایی، بلوار اشرفی اصفهانی، شهید مخبری یا گلستان، سردار جنگل، بلوار همیلا، بلوار عدل، خیابان زیتون و بلوار کمالی.

خیابان‌های پونک عریض و متناسب با تردد شهرنشینی در این منطقه طراحی شده و به همین دلیل تردد در خیابان‌های پونک روان است.

از گرگ‌آباد دیروز تا خیابان کمالی امروز

بلوار کمالی یکی از معروف‌ترین محلات پونک است که در دلش داستانی برای روایت دارد. داستانی که قهرمان قصه، مردی به نام اکبر کمالی است که حالا، اسمش روی این محله ماندگار شده است.

داستان از این قرار است که سالها قبل، در سمت غربی روستای سرسبز پونک، بیابانی بی‌آب‌و‌علف قرار داشته که خالی از سکنه بود و فقط زوزه گرگ‌ها آنجا شنیده می‌شد و به‌همین‌خاطر به گرگ‌آباد شهرت داشت. تنها خانه گرگ‌آباد، شامل دو اتاق کوچکی بود که در زمین اکبرآقا کمالی شهدادی ساخته شده بود.

اکبر آقا در چهارده سالگی به همراه مادرش از کرمان به تهران آمده و در محله امام‌حسین تهران خانه‌ای اجاره می‌کنند ولی بعد از چند سال اجاره‌نشینی، از پس هزینه اجاره برنیامده و تصمیم به بازگشت به کرمان می‌گیرند و شب آخر چون مادر و پسر جایی برای ماندن نداشتند، تصمیم می‌گیرند که شب در دو اتاقی که در بیابان پونک داشتند بمانند و صبح به کرمان بازگردند.

اکبر آقا و مادرش با لندروری که بعدها مشهور شد به آن دو اتاق می‌روند و شب را با شنیدن زوزه گرگ‌ها می‌گذرانند. اما نسیم خنک سحرگاهی غرب تهران، دل مادر را برده و او به اکبر پیشنهاد می‌دهد تا همانجا بمانند.

آباد شدن گرگ آباد به همت اکبر آقا

با این پیشنهاد آقای کمالی و مادرش در این بیابان ساکن می‌شوند و با تلاش زیاد، سبزینگی، درخت و زندگی را به این محله می‌آورند. اکبر با لندرورش به قنات پونک می‌رفته و برای درختان و خانواده آب می‌آورده؛ تا اینکه بعد از 6 سال مجوز حفر چاه گرفته و با کندن چاهی 70 متری، به آب و در نتیجه آبادانی می‌رسد. اکبر کمالی در همین خانه با بتول خانم ازدواج می‌کند و صاحب دو فرزند به نام‌های خدایار و خشایار می‌شوند. بعد از گذشت 15 سال، کمالی‌ها همسایه‌دار می‌شوند و این‌گونه بلوار کمالی فعلی شکل می‌گیرد.

لندرور آقای کمالی که از آن برای تامین آب موردنیاز خانواده و گیاهانش استفاده می‌کرده و بعدا با آن بتول خانم، فرزندان و بچه‌های محل را به مدرسه می برده، بین اهالی محله معروف است و این‌گونه بود که با تلاش مردی، بیابان بی‌آب‌و‌علف گرگ‌آباد به محله‌ای پر از شور و نشاط به نام بلوار کمالی تبدیل شد.

بوستان‌ها و زیارتگاه‌های محله پونک

از جمله تفرجگاه‌های منطقه پونک می‌توان به دو بوستان نهج‌البلاغه و پارک ترافیک اشاره کرد. در عین حال امامزاده عینعلی و زینعلی هم یکی از جاذبه‌های مذهبی این محله به حساب می‌آید.

• بوستان نهج‌البلاغه

بوستان 35 هکتاری نهج‌البلاغه یکی از پارک‌های بزرگ، زیبا و پرطرفدار منطقه غرب تهران است که دو فاز دارد و فاز دوم آن در انتهای بلوار همیلا در محله پونک واقع شده است. بوستان نهج‌البلاغه روی دره فرحزاد ساخته شده و فضای سبز پلکانی زیبایی با انواع گلها و درختان دارد.

فاز دوم نهج‌البلاغه دارای شهربازی بزرگی است که در آنجا می‌توان ماجراجویی‌های متعددی از جمله پرش در آسمان یا سرخوردن با تیوپ و افتادن روی تشک‌بادی، قایق پرش در آب یا قایق‌سواری با سرعت زیاد و پرهیجان، راپل هوایی یا پرواز به صورت نشسته را تجربه کرد و پیست دوچرخه‌سواری و امکان کرایه دوچرخه از دیگر امکانات بوستان نهج‌البلاغه به حساب می‌آیند.

• پارک ترافیک

پارک ترافیک محله پونک محلی جذاب برای بچه‌هاست تا با امکانات و وسایل شبیه‌سازی شده رانندگی، در موقعیت راننده، عابر پیاده و دوچرخه‌سوار قرار بگیرند و بدین ترتیب قواعد و قوانین و نحوه رفتار شهری درست و قانون‌مدار را در فضایی شاد و رنگارنگ، با حال و هوای بازی یاد بگیرند.

این پارک در غرب میدان پونک قرار دارد و محلی مناسب برای آموزش دانش‌آموزان است که معمولا با اردو از طرف مدرسه به این پارک می‌روند. در فصل تابستان، ساعت کار پارک بیشتر می‌شود و والدین به همراه فرزندانشان می‌توانند از امکانات پارک بهره‌مند شوند.

• سایت پرواز پاراگلایدر

سایت پرواز پاراگلایدر در انتهای خیابان سیمون بولیوار، مخصوص افرادی است که علاقه زیادی به پرواز دارند. در این مجموعه هم کلاس‌های آموزشی پرواز با پاراگلایدر برگزار می شود و حتی در صورتی که پرواز بلد نباشید هم می‌توانید از امکانات مجموعه بهره ببرید؛ چرا که یک مربی ماهر در طول مسیر پرواز شما را همراهی می‌کند.

• امامزاده عینعلی و زینعلی

امامزاده عینعلی و زینعلی، یکی از جاذبه‌های گردشگری مذهبی محله پونک است که بالاتر از میدان پونک، در بلوار پونه یک و کوچه پونه سه واقع شده است. طبق روایات، امام‌زاده عینعلی و زینعلی، فرزندان امام سجاد بوده‌اند که 900 الی 1200 سال پیش در سنین کودکی و نوجوانی، در ده پونک، توسط خلفای عباسی به شهادت رسیده‌اند که همین موضوع نشان دهنده قدمت روستای پونک است.

یکی از عجایب و معجزات موجود در این مکان، درخت امامزاده عینعلی و زینعلی است. درختی که تا سال‌های گذشته نیز بنا به دیده‌ها و گفته‌های اهالی پونک، در ظهر عاشورا خونین می‌شد، برخی می‌گفتند این درخت می‌دانست عاشورا چیست و از این رو، در آن تاریخ و ساعت خون می‌گریست.

این امامزاده با درختان قدیمی و فضای سرسبز و حس و حال معنوی‌اش، پذیرای زیارت کنندگان بسیاری به‌خصوص در مناسبت‌های خاص مذهبی است و در حیاط امامزاده هم قبرستانی هست که فقط اهالی پونک امکان دفن در این قبرستان را دارند. به سنگ قبرها که نگاه می‌کنید فامیلی «پونکی» بسیار دیده می‌شود.

سخن آخر

این روزها با توجه به دسترسی آسان به بزرگراه ها و شاهراه های ارتباطی از یک سو، و برخورداری از امکانات شهرنشینی و رفاهی مناسب از سوی دیگر، محله پونک، تبدیل به یکی از پرطرفدارترین محلات در غرب تهران شده است و از همین رو قیمت خرید خانه و آپارتمان کمی بالاست.